همه تنها می‌میرند

همه تنها می‌میرند

فریادی از ورای مکان و زمان

اوتو و الیزه هامپل، تا پیش از انتشار «همه تنها می‌میرند»، بیش از دو نام در بایگانی گشتاپو نبودند و اگر هانس فالادا این رمان را نمی‌نوشت شاید جهان هرگز رنج تنهایی و شور عشق و درد جداییِ این زوجِ مبارز برلینی را درنمی‌یافت. آنها باید در جهان ادبیات آلمانی شش دهه مستور می‌ماندند تا صداشان با انتشار ترجمهٔ انگلیسی رمان به گوش خوانندگانی از سراسر جهان برسد.

خطوط کلی رخدادهای رمانِ «همه تنها می‌میرند» بر مبنای پرونده‌های گشتاپو از فعالیت‌های غیرقانونی این زوج کارگر از اهالی برلین در سال‌های ۱۹۴۰ تا ۱۹۴۲ شکل گرفته است. تقریباً در سراسر کتاب سخن از انسان‌هایی رفته است که بر نظام هیتلری شوریده‌اند، همچنین از شکنجه‌گران آنها. دست‌کم یک‌سوم وقایع این کتاب در زندان‌ها و تیمارستان‌های آلمان می‌گذرد که جولانگاه مرگ بوده است. تصاویر تیره و تارِ این رمان، که اغلبشان برای خود نویسنده نیز ناخوشایند بوده، بر معنای دروغ و فریب نورِ بیشتری تابانده است.

رمانِ «همه تنها می‌میرند» را هانس فالادا در سال ۱۹۴۶، زمانی که اوضاع جسمی‌ مناسبی نداشت و در بیمارستان اعصاب و روان بیمارستان شاریتۀ برلین بستری بود، به پیشنهاد یوهانس روبرت بِشر به رشتۀ تحریر درآورد. نسخۀ کوتاه و ویراستۀ رمان در سال ۱۹۴۷ منتشر شد تا اینکه در سال ۲۰۰۹، با انتشار ترجمۀ انگلیسی این روایت درخشان از سال‌های تاریک تاریخ سرزمین آلمان و بلکه اروپا به زبان انگلیسی به قلم میشائیل هوفمان، ناگهان پس از شصت سال، این رمان در صدر فروش کتاب در آلمان و ایالات متحد امریکا و بریتانیا و فرانسه و کانادا قرار گرفت. در نهایت، در سال ۲۰۱۱ اولین بار انتشارات آوفبافرلاگ آلمان نسخۀ کامل رمان را منتشر کرد که با استقبال چشمگیر خوانندگان مواجه شد.

«نیویورک‌تایمز» این رمان را رویداد ادبی سال ۲۰۰۹ نامیده است و روزنامهٔ «مونترئال‌گازت» دربارهٔ آن چنین نوشته است: «این رمان صرفاً بازنمایی یک زندگی نیست؛ از ورای زمان و مکان و فرهنگ بر سرمان فریاد می‌کشد که من آنجا بودم.»

رمان «همه تنها می‌میرند»، از روی نسخۀ کامل آن به زبان آلمانی، نخستین اثر از هانس فالادا است که با این حجم به فارسی برگردانده می‌شود و در اختیار مخاطبان علاقه‌مند به رمان و ادبیات، به‌ویژه دوستداران ادبیات آلمانی، قرار می‌گیرد.