فلسفه با طعم فرانسوی

فلسفه با طعم فرانسوی

فلسفه با طعم فرانسوی استاد باستان‌شناسی تمدن آشور با تعجب بسیار به افراد حاضر در کلاسش نگاه می‌کند. نمی‌فهمد که این بانوان آراسته که هیچ شباهتی به دانشجویان و دانشگاهیان ندارند، آن‌جا چه می‌کنند. درس که تمام می‌شود و استاد می‌رود، آن خانم‌ها هم می‌روند و به‌جای آن‌ها بانوان اشرافی و ثروتمند با لباس‌هایی مُد روز جای‌شان را می‌گیرند؛ منتظرند تا استاد بعدی بیاید و درس فلسفه‌اش را بیاغازد. ماجرا چیست؟ ماجرا از این قرار است: هانری برگسون (1859-1941) در زمان خودش شهرت و نفوذی گسترده داشت. واقعاً سلبریتی بود، به‌حدی که بانوان طبقات بالای جامعه سر درس‌های فلسفۀ او

ادامه مطلب ›
به سر عقل آمدن عقلانیت

به سرِ عقل آمدنِ عقلانیت

به سرِ عقل آمدنِ عقلانیت روایتی از «در ستایش عقل»   ۱. درآمد «در ستایش عقل» با زير عنوان «چرا دموکراسی وامدار عقلانیت است» اثر مایکل پاتریک لینچ (متولد ١٩٦٦ ميلادى)، استاد فلسفه‌ی دانشگاه کِنِتیکِت در آمريكا، به سال ۲۰۱۲ میلادی از سوی انتشارات دانشگاه اِم‌آی‌تی در آمریکا منتشر شد و ترجمه‌ی فارسی آن اواخر ۲۰۲۳ / نیمه‌ی  ۱۴۰۲ خورشیدی به ترجمه‌ی نگارنده، یاسر میردامادی، از سوی نشر نو در تهران منتشر شد. هدف اصلی کتاب، نقد شکاکیت است، به ویژه شکاکیت نسبت به عقلانیت. بدون اغراق می‌توان گفت در فلسفه، از یونان باستان تا کنون، شکاکیتْ مسأله‌ی مسأله‌ها بوده

ادامه مطلب ›
باریس پاسترناک و دکتر ژیواگو

باریس پاسترناک و دکتر ژیواگو

باریس پاسترناک و دکتر ژیواگو   باریس لئونیدوویچ پاسترناک در 10 فوریۀ 1890 در مسکو به دنیا آمد. پدرش لئونید آسیپوویچ پاسترناک نقاش و تصویرگر و مجسمه‌ساز و معمار، و مادرش روزالیا ایسیدوروونا کافمن پیانیست بود. آنها جزو جامعۀ یهودیانِ اُدِسا بودند و چند ماه پیش از تولد باریس از اُدِسا به مسکو نقل مکان کردند. پاسترناکِ جوان که همچون پدر استعداد قابل توجهی در طراحی داشت در تابستان 1903 برحسب اتفاق دیداری با آهنگساز الکساندر اسکریابین داشت و تحت تأثیر او 6 سال بعدی را وقف مطالعۀ جدی آهنگسازی کرد. در سال 1909، زمانی که قطعاتی از ساخته‌هایش مورد

ادامه مطلب ›
پاسخ به اظهاراتی علیه نشرنو تصویر مخصوص

در پاسخ به اظهاراتی علیه نشرنو

 سخنی با خوانندگان و همکاران در پاسخ به اظهاراتی علیه نشرنو   آقای مهدی خسروانی پدیدآورندهٔ شش عنوان از کتاب‌های مجموعهٔ «راهنمای اندیشه‌ورزانِ» نشرنو در طی روزهای گذشته اتهاماتی علیه این نشر مطرح و دیگران را به تکرار آن تشویق کرده‌اند. نشرنو ضروری می‌داند که نکاتی را در این باب توضیح دهد: در طی ۴۳ سال عمر نشرنو از میان چندصد طرف قرارداد تا کنون از اتحادیهٔ ناشران شکایت هیچ پدیدآورنده‌ای به این نشر ابلاغ نشده است. کل تیراژ منتشرشده از این شش عنوان از آغاز همکاری در سال ۱۳۹۳ تا کنون ۵۲۸۰۰ نسخه بوده است که حق‌الترجمهٔ ۴۵۶۵۰ نسخهٔ

ادامه مطلب ›
سیارۀ ویروس‌ها

سیارۀ ویروس‌ها

سیارۀ ویروس‌ها   ویروس بی‌عرضه میزبان خود را می‌کُشد اما ویروس باهوش در کنار آن می‌ماند. جیمز لاولاک   شاید با خواندن عنوان «سیارۀ ویروس‌ها» گمان بریم که این هم یکی از همان ترفندهای معمول بازاریابی در جلب مخاطب و فروش بیشتر است نه ادعایی علمی که بر پایۀ شواهد موثق قرار دارد. تقریباً از چهار میلیارد سال پیش حیات بر روی سیارۀ زمین در اشکال گوناگون و متنوع خود وجود داشته و بسیاری جانداران بر روی آن زیسته و منقرض شده‌اند. چه دلیلی دارد که این سیاره را تنها به نام یکی از جانداران آن بخوانیم؟ چه تضمینی وجود

ادامه مطلب ›
تحسین غریزۀ بی‌نقص

تحسین غریزۀ بی‌نقص

تحسین غریزۀ بی‌نقص چرا تاریخ طبیعی می‌خوانیم؟ این پرسشی است که گوردون اوراینز، استاد بازنشستۀ زیست‌شناسی دانشگاه واشینگتن و نویسندۀ کتاب «یاد جنگل دور» کوشید به آن پاسخ دهد. پاسخ مختصر و اولیۀ او در مقاله‌ای به سال ۲۰۱۳ در نشریۀ «آموزش و تجربه تاریخ طبیعی» منتشر شد. او در این مقاله به ریشه‌های جمال‌شناسانه تاریخ طبیعی می‌پردازد؛ نه به این معنی که تاریخ طبیعی می‌خوانیم چون زیباست، بلکه به این معنی که اصلاً چرا مطالعۀ طبیعت برای ما زیباست؛ چرا از آواز برخی پرندگان و بوی بعضی گل‌ها و طعم شیرین عسل لذت می‌بریم [نیز چرا از شب و

ادامه مطلب ›
ویروس هوشمند

ویروس هوشمند

ویروس هوشمند   ویروس بی‌عرضه میزبان خود را می‌کُشد اما ویروس باهوش در کنار آن می‌ماند. ــــجیمز لاولاک   شاید با خواندن عنوان «سیارۀ ویروس‌ها» گمان بریم که این هم یکی از همان ترفندهای معمول بازاریابی در جلب مخاطب و فروش بیشتر است نه ادعایی علمی که بر پایۀ شواهد موثق قرار دارد. تقریباً از چهار میلیارد سال پیش حیات بر روی سیارۀ زمین در اشکال گوناگون و متنوع خود وجود داشته و بسیاری جانداران بر روی آن زیسته و منقرض شده‌اند. چه دلیلی دارد که این سیاره را تنها به نام یکی از جانداران آن بخوانیم؟ چه تضمینی وجود

ادامه مطلب ›
زندگی در تبعید، موزۀ تسلیم بی‌قید و شرط

زندگی در تبعید

زندگی در تبعید دوبراوکا اوگرشیچ، نویسندۀ کروات، در ۱۹۹۲ تبعید شد و کشوری را برای همیشه ترک کرد که به دلیل مناقشات و کشمکش‌های مداوم در حال تلاشی و تکه‌تکه شدن بود. میراث فرهنگی یوگوسلاوی که اوگرشیچ در آن بالیده بود ــ‌همان ترکیب پان‌ـ‌اسلاو که تا پیش از آن سال با سیاست‌های سختگیرانۀ تیتوگراها حفظ شده بود‌ــ ناگهان از بین رفت و، در نتیجۀ آن، فساد سیاسی‌ای شکل گرفت که تا به امروز ادامه دارد. در کتاب «موزۀ تسلیم بی‌قید و شرط»، اوگرشیچ به بررسی زندگی در تبعید می‌پردازد و بازگوکنندۀ داستانی است که فراتر از تجربۀ شخصی خود او

ادامه مطلب ›

ادبیات بی‌موضع وجود ندارد

ادبیات بی‌موضع وجود ندارد «تابستانی با پروست» از ماتیاس چوکه و «مقلد صدا» از توماس برنهارد تازه‌ترین ترجمه‌های ناصر غیاثی هستند که هر دو در نشر نو منتشر شده‌اند. ماتیاس چوکه، نویسنده آلمانی‌زبان سوئیسی است و چند سال پیش رمانی از او با عنوان «ابرها بزرگ بودند و سفید بودند و در گذر» با ترجمه ناصر غیاثی به فارسی منتشر شد و در واقع این اولین اثری بود که از او در ایران منتشر می‌شد. چوکه در سال 1954 متولد شده و هنوز در قید حیات است و غیاثی در ترجمه هر دو کتاب با او در ارتباط بوده است.

ادامه مطلب ›