من بامدادم سرانجام

محبوبیت رشک‌انگیزش به‌تنهایی نه مرهون شعرش بود، نه روزنامه‌نگاری‌اش، نه ترجمه‌هایش، نه کار   بزرگش در   کتاب کوچه و   نه جایگاهش در   مقام پرچم‌دار روشنفکریِ معترض ایران؛ او   آمیزه‌ای از   همهٔ این‌ها و   چیزی بیشتر   بود. سیمای باشکوه و   منحصربه‌فردش نیز   در   این محبوبیت مؤثر   افتاد، همچنان‌که صدای پرطنین و   سیگارسوخته‌اش جماعتی انبوه را شیفتهٔ خود کرد؛ حتی رگبار   بی‌امان توهین و   اتهام از   طرف رقیبان و   مخالفانش پرّ کاهی از   ابهت او   کم نکرد و   از   قضا به محبوبیت افسانه‌ای‌اش افزود.

او   همواره یک جست‌وجوگر   و   آزمونگر   باقی ماند. پاسداشت کرامت و ارزش‌های انسانی، هرگز   خسته نشدن و   به قله‌های فتح‌شده بسنده نکردن شاید بزرگ‌ترین آموزه و میراث او باشد.

– از متن کتاب

براین مگی، فیلسوف و شاعر و نویسنده و سیاستمدار مشهور انگلیسی، در رمان مواجهه با مرگ شخصیت‌ها را در روایتی جذاب و تکان‌دهنده به مواجهه با زندگی و عشق و مرگ می‌کشاند. رمانی غریب از کسی که او را با گفتگوها و آثار فلسفی‌اش می‌شناسیم.

فقط مرگ است که می‌تواند به زندگی معنا بدهد. چیزی که تا ابدالآباد وجود داشته باشد، معنا هم ندارد. به‌علاوه اگر پایانی وجود نداشته باشد، کلیتی هم وجود ندارد و وقتی کلیتی وجود نداشته باشد، هویتی هم وجود ندارد. اگر نابودنشدنی بودیم، نمی‌توانستیم در مقام فرد انسانی موجودیت داشته باشیم. با این تفاصیل مرگ برایمان اتفاق نیست. بخش لاینفکی از زندگی است. اگر قرار است وجود داشته باشیم، مرگ هم باید باشد. پس مرگ نه‌تنها بدبیاری نیست -فاجعه‌ای نیست که از بیرون بر ما تحمیل شود و ما را نابود کند- بلکه پیش‌شرط زندگی معنادار است. بنابراین نمی‌توانیم، هم توقع داشته باشیم زندگیمان معنایی داشته باشد، هم از مرگ متأسف باشیم. چون تأسف از مرگ یعنی تأسف از موجودیت فردی.

میان تخت و گور

تاریخ در این رمان بستری می‌شود برای روان‌کاوی شخصیت‌ها. زولفو لیوانلی تمام نام‌ اشخاص را حذف می‌کند و مختصاتی ورای تاریخ و جغرافیا به رمان خود می‌بخشد، میان تخت‌ها و گورها در سراسر جهان.

آدم‌های دوراسی فاجعه که به سراغشان می‌آید، حسِ عاشق شدنشان گل می‌کند. چندی فکر می‌کنیم عشقی صورت بسته است اما عشقِ دوراسی محکوم است به فنا شدن و فنا زیستن. در می‌گوید ویران کن، آدم‌هایی هستند که همدیگر را می‌بینند، انگار صرفاً می‌بینند، صدای هم را می‌شنوند، انگار صرفاً می‌شنوند. و خیلی کُند و عمیق عاشق می‌شوند و رنگ می‌بازند و محو می‌شوند. تاریخِ شخصیِ زوال را روایت می‌کند مارگریت دوراس؛ زوالِ عشق، و زوالِ تن. زوالِ شورمندانهٔ خود.