هفت غار، خاصه برای ما ایرانیان، هم سندی است در حوزهٔ مطالعات باستان‌شناسی هم حاوی اطلاعات تاریخی دست اول است دربارهٔ آداب و رسوم و سلوک ایرانیان و خلقیات و توقعاتشان در دههٔ 30 خورشیدی. اینکه کاوش‌های کوون در جراید آن دهه هم بازتاب داشت و حتی محمدرضا شاه پهلوی با وسواس روند کار را دنبال می‌کرد، گویای اهمیت کشفیات او برای ماست. ضمن خواندن این کتاب مدام از خودمان می‌پرسیم که باشندگان و ساکنان غار بیستون در حوالی کرمانشاه و غارهای کمربند و هوتو در بهشهر مازندران چطور روزگار می‌گذراندند و به‌واقع چه نسبتی با مایی دارند که ده‌بیست هزار سال بعد در همان حوالی روزگار می‌گذراندیم.

باستان‌شناسان یا صرفاً خودشان و برای هم می‌نویسند، یا چندان تخیل و صنعت ادبی به کار می‌برند که عموماً تشخیص علم از شبه‌علم یکسره دشوار می‌شود. اما تک‌نگاری هفت غار از لونی دیگر است؛ هم مشحون است از اکتشافات علمی باستان‌شناسی پرشور و ثابت‌قدم که دیرزمانی در سرما و گرما غارهای خاورمیانه را روشمندانه در پی کشف آثار و نشانه‌های دوران پارینه‌سنگی می‌کاود و یافته‌هایش را طبقه‌بندی و مرتب می‌کند، هم مشحون است از توصیفات روایی در شرح مشقات و مصائب باستان‌شناس، تعامل او با مردمان بومی از طنجه تا افغانستان، و البته نحوهٔ تعامل با کارگزاران دولتی. از این رو، هفت غار، خاصه برای ما ایرانیان، هم سندی است در حوزهٔ مطالعات باستان‌شناسی هم حاوی اطلاعات تاریخی دست اول است دربارهٔ آداب و رسوم و سلوک ایرانیان و خلقیات و توقعاتشان در دههٔ 30 خورشیدی. اینکه کاوش‌های کوون در جراید آن دهه هم بازتاب داشت و حتی محمدرضا شاه پهلوی با وسواس روند کار را دنبال می‌کرد، گویای اهمیت کشفیات او برای ماست. ضمن خواندن این کتاب مدام از خودمان می‌پرسیم که باشندگان و ساکنان غار بیستون در حوالی کرمانشاه و غارهای کمربند و هوتو در بهشهر مازندران چطور روزگار می‌گذراندند و به‌واقع چه نسبتی با مایی دارند که ده‌بیست هزار سال بعد در همان حوالی روزگار می‌گذراندیم.

یادها و دیدارها نه صرفاً دفتر خاطرات ایرج پارسی‌نژاد، بلکه سندی است موثق که گوشه‌هایی از خلقیات و منش و رفتار جماعتی از کوشندگان عرصهٔ ادبیات و فرهنگ و هنر ایران را در پنجاه سال اخیر آشکار می‌کند. خوانندهٔ کتاب با برخی از خصلت‌ها و افکار و عقاید نام‌آوران زمانه چون بدیع‌الزمان فروزانفر، پرویز ناتل خانلری، عبدالحسین زرین‌کوب، عباس زریاب خویی، محمدجعفر محجوب، ایرج افشار، سیروس پرهام، داریوش شایگان، شاهرخ مسکوب، نجف دریابندری، نادر نادرپور، محمدرضا شفیعی کدکنی، محمدرضا شجریان، بهرام بیضایی، عباس کیارستمی و… آشنا می‌شود و نکته‌های نخوانده و نشنیدهٔ بسیاری می‌یابد.

در بهار سال ۱۹۳۴ توماس مان، به‌دعوت ناشر امريكايیِ آثارش براى یک سلسله سخنرانى به امریکا رفت. آن زمان تنها وسيلهٔ عبور از اقیانوس اطلس كشتى‌ اقيانوس‌پيما بود، با سفرى بيش يا كم ده روزه.
توماس مان در اين سفر با خواندن رمان دن كيشوت سرگرم بود و هم‌زمان در تفسير لطايف و طنز اين رمان جهانى يادداشت‌هايى بر كاغذ مى‌آورد، مجموعه‌اى از باريك‌نگرى چندسويه كه به این کتاب شكل داده است.
در آن زمان یک سالى مى‌شد كه هيتلر در آلمان به قدرت رسيده بود و در پى آن توماس مان از وطن خود رانده شده بود. درد آوارگى و بيم از وقوع جنگ از ديگر دغدغه‌هاى او هنگام نگارش اين سفرنامه بود و به آن رنگى از غم داده‌ است.

 از دن كيشوت تفسير بسيار درخشانی هم از هاينريش هاينه، شاعر آلمانى قرن نوزدهم، پيوست اين کتاب شده است، به‌همراه چهره‌نگارى‌اى از شاه فيليپ دوم، خودكامهٔ اسپانيايى هم‌روزگار سروانتس.