حلزون؛ میزانِ موزونِ جهان

حلزون؛ میزانِ موزونِ جهان   هر کتاب آیینه­‌ای است برای مخاطب. خواننده در سیاهیِ کلمات، آن چیزی را درمی­‌یابد که مدام در جستجو و سودای آن به سر می­‌برد. هر کتاب در شأنِ مخاطبِ خویش نازل می­‌شود و هر مخاطب باید هر کتاب را چنان بخواند که گویی برای او نوشته شده است. چه درست می­‌گفت عین­‌القضات!   «صدای غذا خوردن یک حلزون وحشی: ماجرای واقعی یک زن و یک شکم­پا» برای من بیش و پیش از آنکه حکایتِ «تاریخِ طبیعی» باشد، روایتِ چگونه زیستن بود و «برای آموختنِ معنای زندگی، استادی  بهتر از جان به دربردگانِ تاریخِ حیات نیست.»

ادامه مطلب ›

اِما استعارۀ آزادی

اِما استعارۀ آزادی | اِما استعاره‌ای است از آزادی و تغییر رژیم!   گئورگ دراگُمان در گفت‌وگویی مفصل از ساحره می‌گوید؛ رمانی که رومانی پس از دیکتاتور را روایت می‌کند   گئورگ دراگُمان نویسنده و مترجم رومانیایی‌ـ‌مجارستانی در پانزده‌سالگی مجبور می‌شود به همراه خانواده‌اش رومانی را ترک کند و به مجارستان پناهنده شود. او فروپاشی رژیم دیکتاتوری را در نوجوانی خود به چشم دیده است و در رمان‌هایش، شاه سفید و ساحره، می‌کوشد آن روزگار را به‌نحوی بدیع به تصویر بکشد. ساحره روایت رومانیِ پس از چائوشسکو است، گرچه به‌صورت مستقیم حرفی از دیکتاتور به میان نمی‌آید. راویِ ساحره دخترکی

ادامه مطلب ›

فلسفۀ زیست‌شناسی

فلسفۀ زیست‌شناسی فلسفۀ زیست‌شناسی، به تعبیر وسیع‌تر، بخشی از فلسفۀ علم است. اما… به تعبیری باریک‌تر می‌توان فلسفۀ علم را از فلسفۀ طبیعت تمییز داد. فلسفۀ علم در این تعبیر باریک‌تر، تلاشی برای درک فعالیت و محصولات خود علم است اما هنگامی که به فلسفۀ طبیعت می‌پردازیم، تلاش می‌کنیم که جهان و جایگاه ما در آن را درک کنیم. علم زیست‌شناسی به ابزاری همچون یک عدسی تبدیل می‌شود که از طریق آن به جهان طبیعت می‌نگریم. به این ترتیب علم به منبعی برای فلسفه تبدیل می‌شود و نه موضوعی برای آن. فلسفه دوستِ منتقدِ زیست‌شناسی است؛ دوستی که کمک می‌کند

ادامه مطلب ›

«دیگران» رمانی کوتاه با ترسیم یک روایت در دو نگاه

«دیگران» رمانی کوتاه با ترسیم یک روایت در دو نگاه  «دیگران» رمانی مصوّر اثر «ماهراونسال اِریش» نویسندۀ ترکیه‌­ای است که توسط «مژده الفت» به زیبایی به فارسی برگردانده شده است. ماهر اونسال در سال ۱۹۸۰ در «چاناکالۀ» ترکیه متولد شد. او که مترجم، نویسندۀ داستان‌­کوتاه و رمان­‌نویس است، اولین مجموعه­‌داستانش را در سال ۲۰۱۲ میلادی به نام «فِرِدی در خانه گرومپ­‌گرومپ می­‌نوازد.» منتشر کرد که جایزۀ «داستان­‌کوتاه ساییت فایک» را در سال ۲۰۱۴ از آن خود نمود. وی در اولین رمان خود، Dünya Bu Kadar، «دنیا همین‌­قدر است» که در سال ۲۰۱۵ منتشر شد، راه‌های جدیدی از روایت را بررسی

ادامه مطلب ›

خاستگاه تئاتر نوین

خاستگاه تئاتر نوین سیدعلی نصر (۱۲۷۳-۱۳۴۰) نمایشنامه‌نویس، کارگردان، بازیگر و مرد سیاست بود که او را پدر تئاتر ایران می‌خوانند. او از اولین بنیادگزاران نهادهای تئاتری و هنرپیشگی بود که تئاتر ملی (با همکاری محقق‌الدوله، ۱۲۹۰)، کمدی ایران (۱۲۹۵) و هنرستان هنرپیشگی (۱۳۱۸) را تأسیس کرد. در نمایش‌ها و نمایشنامه‌های طنزش از مسائل اجتماعی انتقاد می‌کرد و زندگی جامعۀ نوین ایرانی را می‌شکافت. صحنه و روشنگری از سه بخش اصلی تشکیل شده است: بخش اول، در ۱۱۷ صفحه، پیشگفتار و مقدمه است که زندگینامۀ مفصل سید علی نصر را دربردارد. این بخش را نوۀ نصر نوشته که کتاب حاضر به

ادامه مطلب ›

ژرژ پرک و «مردی که در خواب است»

ژرژ پرک و «مردی که در خواب است»   رمان فرانسوی در نیمۀ دوم قرن بیستم چند چهرۀ برجسته به خود دید. یکی‌ از این چهره‌ها بی‌تردید ژرژ پرک است. پرک از سال 1967 تا آخر عمر عضو «اولیپو» بود، گروهی که مشخصۀ کارش پیوند زدن ادبیات و ریاضی در قالب قواعدی بود که به کمک ریاضیدانان گروه از این علم برگرفته و بر متون ادبیِ آفریدۀ اعضای شاعر و نویسنده بار می‌شدند، قواعدی که چارچوب فرمیِ اثر را می‌ساختند و عمل نوشتن را در نهایت به نوعی بازیِ متنی بدل می‌کردند. او در کنار رِمون کنو و ایتالو کالوینو

ادامه مطلب ›

فروپاشی‌ها، در گذشته و حال

فروپاشی‌ها، در گذشته و حال   ویرانه‌های یادمانیِ بازمانده از جوامع پیشین برای همۀ ما جذابیتی خیال‌انگیز دارد. در کودکی، زمانی که نخست با دیدن عکس‌های آن مکان‌ها از وجودشان آگاه می‌شویم حیرت می‌کنیم. بسیاری از ما وقتی بزرگ می‌شویم تعطیلاتمان را طوری برنامه‌ریزی می‌کنیم که، به‌عنوان گردشگر، تجربیات دست‌اولی در مورد جوامع کهن کسب کنیم. اغلب مجذوب زیبایی فوق‌العاده و خاطره‌انگیز آنها و همچنین مجذوب رازهایی می‌شویم که در خود دارند.   ابعاد این ویرانه‌ها بر ثروت و قدرتِ پیشینِ سازندگانشان گواهی می‌دهند ‌و به خود می‌بالند: «به کارهایم بنگر ای قدرتمند، و مأیوس باش!» با این حال، سازندگانشان

ادامه مطلب ›

عشق، هنر، زندگی

عشق، هنر، زندگی   اگر برای هر داستان بخواهیم رنگی و نوری مجزا قائل شویم، می‌توانیم «بچه‌های تانر» ــ‌اولین رمان روبرت والزر که اولین بار در 1907 در سوئیس منتشر شدــ را ماهتابی وصف کنیم که از خلال کلمات بر ما می‌تابد. قهرمانان داستان منش و مشی و طبعی آن‌چنان خیره‌کننده، و نگاهی موشکافانه، دارند که خواندن دربارۀ نگرششان به جهان و زندگی به اندازۀ نگریستن به خورشید روشنگر است و گاهی به همان اندازه دردناک. مطالعۀ این اثر از والزر مخاطب را تشویق می‌کند تا بیشتر به پیرامونش توجه کند، بیشتر بخواند، و تلاش کند لحظاتی را که هرکس

ادامه مطلب ›
قطره‌اشکی در اقیانوس، مانس اشپربر، روشنک داریوش

انسان در تنگنای وظیفه

انسان در تنگنای وظیفه   «قطره‌اشکی در اقیانوس»، اثر مانس اشپربر، رمانی در سه کتاب و بالغ بر هزار صفحه، دربارۀ رخدادهای سیاسی و اجتماعی بین سال‌های 1931 تا 1944 است که در پس‌زمینه به گسترش فاشیسم و وقوع هولوکاست می‌پردازد. بسیاری باور دارند که این رمان نوعی خودزندگینامه و برگرفته از رویدادهای واقعی است، اما اشپربر به‌شدت آن را تکذیب می‌کند؛ با این حال، به‌رغم آنچه اشپربر می‌گوید، «قطره‌اشکی در اقیانوس» تا حدی بازتابی است از بسیاری از وقایع زندگی شخصی اشپربر و از روند پیچیدۀ شکل‌گیری باورهای سیاسی و ایدئولوژیکش، خیانتش، و شناخته‌شدنش در دورانی سراسر آشوب. اشپربر

ادامه مطلب ›