چه انسان غریبی است ساکی. داستانهایش ــکه از سال ۱۹۰۰ تا زمان مرگش در سُم به سال ۱۹۱۶ نوشته شدهاند و میتوان ردپای آثار اسکار وایلد و هنری جیمز را در آنها دیدــ بهطنازیِ داستانهای وایلد و وودهاوس و اِوِلین وا هستند و پیرنگ دقیقی دارند که میشد آنها را با افزودن جزئیات بسط داد اما بهندرت به بیش از سه صفحه میرسند و به زبانی طنزآمیز و آشنا پیش میروند، در حالی که تصویری از نسل بشر ارائه میکنند که دهشتناک است.
داستان «هواردز اند» در انگستان دورۀ ادواردی در اوایل قرن بیستم میگذرد، در دههای کوتاهمدت که از آن بهعنوان دههای آرام قبل از آغاز دوران سراسروحشتِ قرن بیستم یاد میشود. رمان «هواردز اند» روایت سه خانواده است: ویلکاکسها، شلگلهای انگلیسیآلمانی و باستها. خانوادهها بر اساس طبقۀ خود بسیار دقیق روایت شدهاند. خانوادۀ ویلکاکسها مرفّهترند، اما ثروتشان محصول تجارتشان است نه ارث و میراث. خانم ویلکاکس به دلیل سهمش از میراث خانوادگی، یعنی خانهای اجدادی به اسم هواردز اِند (عنوان رمان)، از سایر اعضای خانواده متمایز میشود.
داستان رمان در قالب دو بیوگرافی متناوب آغاز میشود؛ بیوگرافیهایی که در خلاف جهت یکدیگر قدم برمیدارند. از یک سو، پسرکی رؤیاپرداز، کانن دویل جوان، در آشپزخانۀ سبک اسکاتلندی مادرش در حال شنیدن داستان افسانههایی دربارۀ پادشاه آرتور است، پسرکی توانمند و کنجکاو، باهوش در تحصیل و در عین حال شوخ طبع. از سویی دیگر، پسرکی را میبینیم محروم از قدرت رؤیاپردازی، جورج ادالجی، پسر کشیشی در استفردشر، فقیر و کوته نظر، بدون دوست و فردی جدی و خشن.
«نقشه و قلمرو» رمان شلوغی نیست، آدمهای فراوانی ندارد و اتفاقات تکاندهنده چندانی هم ندارد، اتفاقاتی از آن نوع که مخاطب بتواند به راحتی آنها را نقطه اوج داستان و گرهافکنی و … بنامدش. شبیه زندگی انسان است، زندگی اغلب ما، در روزگاری که تلاش میکنیم زندگی را جور دیگری ببینیم، اما جهان همهمان را جور دیگری میبیند انگار و همه چیز را سوق میدهد به سمت یکجور زوال و نیستی، حالا هر کداممان را به شکلی و در مسیری به ظاهر متفاوت از دیگری.
کاترین کامو در مصاحبهای، داستانی جالب تعریف میکند. میگوید که روزی به خانه آمده و پدرش را دیده است که نشسته و به جلو زل زده است. از او میپرسد که آیا ناراحت است و پدرش جواب میدهد که نه، تنهاست. تنهایی و غربت تم زندگی کاموست. این تم در نامهها هم جریان دارد. کامو تنهاست ولی با ماریا تنها نیست. این را از وابستگیشان به نامهها میفهمیم. وقتی نامهای دیر میرسد، مضطرب میشوند؛ اضطرابی طاقتسوز که از سر تنهایی است. حالا چه ربطی به سؤال شما دارد؟ میخواهم به کارکرد نامهها برسم.کامو با ماریا حرف دارد. جهانی مشترک دارد. دوستان و همکارانی مشترک دارد. این اشتراک است که در کنار صمیمیت و عشق باعث میشود تا او بیپرده دربارۀ هر کس سخن بگوید و حتی شخصی را بهخاطر ابراز علاقۀ شدیدش به ماریا، به صفات روانشناختی ناجوری متصف کند. بستری وجود دارد که او بیپروا از آدمها، سیاست، ادبیات، تاریخ و الخ حرف بزند بی اینکه حرفش در هوا معلق بماند یا به مانعی بخورد و برگردد. ماریا متقابلاً در این گفتگو حضوری جانانه و فعال دارد. همین دوطرفه بودن این مکاتبه آن را چنین پربار و زاینده و خواندنی کرده است.
این کتاب حقایقی دربارۀ ایمان، امید و ناامیدی را با بازنگری در یک داستان کتاب مقدس مورد کاوش قرار میدهد و در میانه مانند دیگر افسانهها با مدرنیزاسیون شکل تازهای به خود گرفته و کیفیت غنیتری مییابد تا برای درک داستان به مخاطب کمک کند. کتاب ایوب یکی از کتب عهد عتیق درخصوص رنج و سختیهای ایوب پیامبر و صبر و تحمل او است. در این رمان نیز، شاهد رنج و بدبختی شخصیت اصلی داستان از دنیایی معمولی به جهانی تاریک هستیم که در آن عذاب انسانها عادلانه و منصفانه نیست.
کتاب «فلسفۀ ادبیات» یک مطالعۀ جامع، همراه با بینشهای اصلی، درمورد فلسفۀ ادبیات ارائه میدهد و یک دیدگاه منحصربهفرد را توسعه میدهد. همچنین نمونههایی از مسائل کلیدی را با استفاده از گزیدههایی از رمانها، شعرها و نمایشنامههای معروف دورههای تاریخی مختلف ارائه میدهد. مخاطب این کتاب فقط علاقهمندان به فلاسفه نیست، بلکه همچنین کسانی است از منتقدان و همینطور خوانندگان عادی که به ادبیات علاقهمندند و ذوقِ دنبالکردن مسائلی فراتر از امور عادی و پیشپاافتاده را دارند.
«۱۰٫۰۰۰ سال هنر» راهنمایی مختصری است دربارۀ کل تاریخ هنر از هشتهزار سال پیش از میلاد تا دوران حاضر. در این کتاب پانصد شاهکار هنری از فرهنگهای گوناگون به ترتیب تاریخی معرفی شدهاند و اینگونه مشخص میشود که در یک زمان خاص چه آثاری در نقاط مختلف جهان خلق شدهاند. علتِ درجِ هر اثر در این کتاب جایگاه یگانهاش در تاریخ هنر بوده و اینکه نمونهای است گویا از هنر یک فرهنگ خاص.
مجموعۀ کامل «قصههای برادران گریم» در سال ۱۸۱۲، دوازده سال پس از بروز نخستین نشانههای رفرماسیون (اصلاحات دینی) در ایالات آلمان، منتشر شد. با توجه به وضعیت تاریخی آن روزگار و غلبۀ مذهب پروتستان در آلمان و با اینکه هنوز سنتهای کاتولیکی چون انتخاب پدرخوانده و مراسم غسل تعمید و نامگذاری کودکان گرامی داشته میشدند، عقاید و باورهای پروتستانی در این قصهها حضوری چشمگیر و نقشی پُررنگ پیدا کردهاند. اکثر قهرمانها در این قصهها افرادی از دل جامعهاند که سبب میشود مخاطبان اصلی این کتاب یعنی عامۀ مردم با آنها راحتتر ارتباط برقرار کنند. اصول نگارش این حکایات چنین است: ترکیب واقعیت و خیال.
