در هنر معاصر چه خبر است؟ وقتی ناصرالدین شاه به سفر اروپا رفت، در آمستردام هلند او را برای تماشای اپرایی به سالن مربوطه بردند. او در توصیف ماوقع و بیان حس‌وحال خویش در دفتر خاطراتش نوشت: «زن خواننده خوش‌لباس بود و چندان بدگل نبود، اما آوازش مثل زوزه سگ به گوش ما می‌آمد». البته اپرا یک هنر معاصر نیست و در اروپا چند قرن قدمت دارد. غرض بیان وضع و حال کسانی است که با غرابت‌های هنری مدرن مواجه می‌شوند. امروزه هم حال و روز بسیاری از افراد در برخورد با آثار هنری معاصر همانند آن شاه شهید است!

سبک‌شناسی فروید حقیقت دارد که سبک‌شناختی زیگموند فروید برای خوانندۀ امروز اسباب زحمت و بدفهمی است. فروید به روشن‌نویسی و سلاست قلم شهره است، و هر آنکه بخش عمدۀ آثار او را خوانده باشد به‌سادگی درمی‌یابد که چرا او را شایستۀ دریافت جایزۀ گوته در ادبیات دانستند. با این همه دشواری‌های هم او بیشتر به سبک شناختی او بازمی‌گردد تا سیاق ادبی او. مقصود از سبک شناختی، الگوی درک و دریافت اطلاعات از جهان خارج و متقابلاً انتقال به جهان خارج است. فروید هم در نگارش و هم در تفکر خویش شیوه‌ای خاص خود دارد که مخاطب امروزی را به‌سادگی

خوردن سوپ خفاش همه در خوردن سوپ خفاش سهم داشتیم! در هیچ دوره‌ای از تاریخ جهان، یک بیماری به فرض همه‌گیری آن، چنین به دغدغه مشترک تمام مردم جهان بدل نشده بوده است. حتی در دوره‌هایی که طاعون سیاه از کشته پشته می‌ساخت، بیماری واگیر این چنین جهان را در نمی‌نوردید که به سرعت گونه‌های تغییر یافته آن از شرق به غرب و یا جنوب به شمال منتقل شود. جهان طبیعت و کرۀ خاک برای انسان مدرن کوچک شده و مناسباتش با آن متفاوت‌تر از هر دوره‌ای‌ از تاریخ است، بنابراین شکل بیماری‌های واگیرش نیز تغییر یافته است. اما چه

راه سوم در سیاست از جیک‌وپیک فلسفۀ سیاسی خبر داشت، اما هیچ‌وقت ندیدم در این زمینه حتی یک کلمه جیک بزند. وقتی علت را از او پرسیدم، در پاسخ گفت که حاضر نیست با کسی که پنجاه کتاب در زمینۀ سیاست نخوانده، هیچ بحثی داشته باشد؛ زیرا بدون چنان دانش و مطالعه‌ای زبان مشترک و فهم درستی وجود نخواهد داشت. اصل حرفش بی‌ربط نبود، اما به نظرم سخت می‌گرفت. به همین دلیل غر زدم: «پنجاه‌تا کم نیست؟» «باشه بیست‌تا.» «تخفیف بده، حاجی!» «پنجاه درصد تخفیف! حداقل ده‌تا کتاب اساسی باید خونده بشه.» «نه؛ پولمون نمی‌رسه ده‌تا بخریم. 95 درصد تخفیف

آن شادی هولناک آلیس مونرو جایی گفته  «تا وقتی مادرم زنده بود از نوشتن درباره‌اش پرهیز داشتم و فقط وقتی درباره‌اش نوشتم که مرده بود.» آلبر کامو مرگ مادر را مضمون یکی از عمیق‌ترین رمان‌ها در باب روان آدمی و سوگواری و مفهوم فرزند بودن قرار داد و حالا با انتشار ترجمۀ فارسی کتاب چنان ناکام که خالی از آرزو نوشتۀ پتر هاندکه با رمانی دیگر طرفیم که از مرگ مادر بار گرفته است. «چنان ناکام که خالی از آرزو» در پشت جلدش «رمان» خوانده شده اما اثر چیزی رمان رمان و بیوگرافی و جستار و پرتره‌نویسی و اتوبیوگرافی‌ست. می‌گویم اتوبیوگرافی

زیستن در زمانۀ دیکتاتوری زیستن در زمانۀ سلطۀ استالین بر شوروی، برای الکساندر سولژنیتسین که نویسنده‌ای منتقد و روشنفکری معترض به سیاست‌های تمامیت‌خواهانۀ حکومت وقت بود، دردهای بسیاری به همراه داشت. آن‌چنان که او را وامی‌داشت آن‌ها را با صدای رسا فریاد بزند و البته عواقب وحشتناکش را هم بپذیرد. هرچه او سماجت بیش‌تری در به تصویر کشیدن ابعاد تاریک و مخوف حکومت استالین به خرج می‌داد، فشارهای سیستماتیک برای سرکوب او شدت بیش‌تری می‌گرفت. این چرخه نه‌تنها تا پایان حاکمیت استالین ادامه پیدا کرد، بلکه تا اواخر عمر اتحاد جماهیر شوروی نیز دامن او را رها نکرد. دامنۀ تهدیدهایی

زیستن در زمانۀ دیکتاتوری بورژوا زیستن در کشوری کمونیست! زندگی واتسلاف هاول، نمایشنامه‌نویس، شاعر و سیاستمدار چک‌تبار، با فرازونشیب‌های بسیار همراه بوده است و همواره ردّی از زیست پر مخاطره‌ی او در آثارش دیده می‌شود؛ از تجربه‌ی تلخ استیلای کمونیسم وابسته به شوروی گرفته تا تجزیه‌ی چکسلواکی به دو کشور جمهوری چک و اسلواکی. او به سبب پیشینه‌ی بورژوایی‌اش، به سختی در جامعه‌ی کمونیستی چکسلواکی پذیرفته شد و دیدگاه انتقادی‌اش به اصول کمونیسم نیز بر حجم ناسازگاری‌های میان او و حاکمیت افزود. هاول از آغاز کار نوشتن، نگاهی ابزود به جهان داشت که با تعلقات سوسیالیستیِ دولتمردان کشورش در تضاد

واپسین حرف‌های یک فیلسوف اولین چیزی که در خصوص این کتاب توجه ما را به خود جلب می‌کند، حجم آن است؛ البته بعد از نام نویسنده. این کتاب کوچک برای قدوقوارۀ نویسندۀ بزرگ آن کوچک جلوه می‌کند. به همین دلیل شاید عیب کتاب به شمار آید. ولی من تصور می‌کنم مزیت اصلی کتاب همین است. می‌پرسید چرا؟ خب علتش را توضیح می‌دهم. همۀ کسانی که با فلسفه آشنا هستند، براین مگی (۱۹۳۰-۲۰۱۹) را می‌شناسند. اساساً بسیاری از آنها آشنایی با فلسفه را مدیون او هستند. کارهای او برای معرفی و گسترش فلسفه بی‌بدیل است. مگی با برنامه‌های بی‌نظیر تلویزیونی و

در جستجوی معنای از دست رفته در میان این حجم عظیم رنج و درد «معنای واقعی زندگی» چیست؟ بکت دربارهٔ قانون پایستگی رنج می‌گوید: «مقدار رنج در جهان ثابت است. در واقع رنج بشر یک چاه است با دو سطل؛ یکی پایین می‌رود تا پر شود دیگری بالا می‌آید تا خالی شود.» زندگیِ سراسر بی‌رنج و بی‌غم وجود ندارد و انسان خالی از رنج، انسان مرده است. انسان‌هایی که در زندگی‌شان جنگ و خفقان را تجربه می‌کنند، گویی تار و پودشان را رنج می‌بافد. دوران خفقان و جنگ را پشت سر می‌گذارند اما جراحت آن بر روحشان باقی می‌ماند. ایوان