گویی که سرِ گلابدان است!

گویی که سرِ گلابدان است! نسل ما ایرج پارسی‌نژاد را بیش از هر چیز با کتاب‌هایی که در تاریخ نقد ادبی در ایران نوشته است، می‌شناسد. همکاری مستمر او در این سالها با انتشارات سخن سبب شد، مجموعه‌ای از کتاب‌هایی با محوریت تلاش‌های روشنفکران و روشنگران ایرانی در زمینۀ نقد ادبی به قلم پارسی‌نژاد، زینت‌بخش کتابخانه‌های اهالی فرهنگ و ادبیات باشد. او در این کتاب‌ها به واکاوی رابطۀ بسیاری از پژوهشگران فرهنگ با نقد ادبی پرداخت و کارنامۀ بزرگانی چون میرزا فتحعلی آخوندزاده، میرزا آقاخان کرمانی، زین‌العابدین مراغه‌ای، صادق هدایت، علی دشتی، پرویز ناتل خانلری، فاطمه سیاح، احسان طبری، عبدالحسین

ادامه مطلب ›

فلسفه‌ای برای تلفن همراه

فلسفه‌ای برای تلفن همراه بلک‌بری برند تلفن همراه است. منظور از هملت نیز همان شخصیت مشهور نمایشنامۀ معروف شکسپیر است. اما اگر می‌خواهید بدانید که این دو چه ربطی به هم دارند، باید تا فصل هشتم کتاب صبر کنید. البته خیلی هم طول نمی‌کشد، و احتمالاً دوروزه به آن‌جا می‌رسید. کتابِ خوب و خوش‌خوان مثل یک سراشیبی عمل می‌کند. پا گذاشتن به آن به اختیار خودتان است، اما بعد از آن با شما نیست. شما را با خودش می‌کشد و شما هم برای اینکه دچار مشکل نشوید، مجبورید با آن همراهی کنید. ولی جذابیت تنها ویژگی کتاب «بلک‌بری هملت» نیست.

ادامه مطلب ›

حق تعیین سرنوشت

حق تعیین سرنوشت جنگ بزرگ یا جنگ اول یا «جنگی برای پایان‌دادن به همۀ‌ جنگ‌ها»، منجر به فروپاشی امپراتوری‌های بزرگ و ظهور کشورهای جدید و ترسیم دوبارۀ مرزهای دنیای مدرن انجامید و بذرهای جنگ دوم جهانی و فجایع آن را در خود پرورد؛ فجایعی که تا به امروز نیز ادامه دارد. مارگارت مک‌میلان تاریخ‌نگار برجستۀ کانادایی در کتاب «پاریس ۱۹۱۹» (شش ماهی که دنیا را تغییر داد) روزهایی را شرح می‌دهد که سه قدرت برتر جهان -آمریکا، فرانسه و بریتانیا- شش ماه در پاریس برای برقراری صلحی پایدار با یکدیگر گفت‌وگو کردند. به‌نوشتۀ شیکاگوتریبون، همۀ کسانی که می‌خواهند بدانند چگونه

ادامه مطلب ›

داستان مقاومت

داستان مقاومت درست چندماه پیش از مرگ استالین در سال ۱۹۵۳ الکساندر سولژنیتسین دورۀ محکومیت هشت‌ساله‌اش را در سیبری به پایان برد و آزاد شد. او که برای شرکت در دفاع از روسیه در جنگ جهانی دوم به ارتش سرخ پیوسته و افسر توپخانه شده بود به دلیل پیدا شدن نامه‌هایی انتقادآمیز نسبت استالین در اتاقش، در سال ۱۹۴۵ بازداشت و به اتهام تلاش برای تشکیل یک سازمان انقلابی محاکمه شد. در آن هشت سال سولژنیتسین چنان‌ از آن‌چه در اردوگاه کار اجباری بر او رفته بود لبریز شده بود که شش سال پس از آزادی توانست «یک روز از

ادامه مطلب ›

فیلسوف جنگ و صلح

فیلسوف جنگ و صلح خودش می‌گوید: «من و ترس دوقلو زاده شده‌ایم.»؛ زیرا توماس هابز (۱۵۸۸-۱۶۷۹) آن لحظه‌ای به دنیا آمد که مادرش صدای توپ‌های ناوگان جنگی اسپانیا را شنید که به قصد تهاجم به خاک انگلستان نزدیک شده بودند. بر اثر این زایمان پیش از موعد، هابز نارس و ضعیف متولد شد. این ترس در سراسر زندگی همراه او بود و محرک او شد. با وجود این، ۹۱ سال زندگی کرد. زندگی هابز جالب و پرماجرا بود؛ زیرا او برخلاف آن‌چه که در ابتدا از شخصیتش به ذهن متبادر می‌شود، یک شخصیت آکادمیک نبود. اگرچه تحصیلات خود را تا

ادامه مطلب ›

همدردی با درد

همدردی با درد   درد چیزی اجتناب‌ناپذیر است. درد پدیده‌ای‌ست که ناگزیر در زندگی هر فردی هست و خواهد بود. درد پدیده‌ای‌ست تک‌وجهی. دردی که از برخورد چاقو با انگشتم احساس می‌کنم، تصویر کاملی از درد است. درد همیشه منشأ بیرونی دارد. درد پایان رنج است و آغاز لذت. قبول. اما… بیایید بپرسیم درد چیست؟ شده است به چیستی چیزی که همیشه در معرضش هستید فکر کنید؟ چیزی که بخشی از تصورات و خاطرات و احساسات آدم با آن یا در مقابل آن شکل گرفته است، چیست؟ آیا درد همیشه چیزی منفی است؟ یعنی چیزی که ذهن و تمام اجزای

ادامه مطلب ›

دوستِ منتقد زیست‌شناسی

دوستِ منتقد زیست‌شناسی فلسفۀ زیست‌شناسی در معنای کنونی آن یکی از زیرشاخه‌های فلسفه علم است که بیش از ۵۰ تا ۶۰ سال قدمت دارد. فلسفۀ زیست‌شناسی در معنای خاص آن، که گاه فلسفۀ زیست‌شناسی جدید نیز نامیده می‌شود، یک برنامۀ پژوهشی رو به رشد و بی‌رقیب و یک رشتۀ دانشگاهی است که از اواخر دهۀ ۱۹۵۰ آغاز شد و در نیمه دهه ۱۹۷۰  به بلوغ رسید. فلسفۀ زیست‌شناسی در این معنا را جمعی از فیلسوفان، عمدتاً با ریشه‌هایی در سنت فلسفۀ تحلیلی، پدید آوردند که شروع به کار روی مسائل مفهومی ناشی از پژوهش‌های معاصر به ویژه در رشتۀ زیست‌شناسی تکاملی

ادامه مطلب ›

نماد آزادی‌خواهی

نماد آزادی‌خواهی شاید برای ما و تمام مخاطبان تئاتر هنگام تماشا یا خواندن اثری، پیش آمده باشد که خود را جای کاراکتری قرار دهیم و مسیر یا سرنوشت اثر را در خیال خود تغییر دهیم. یا حداقل آرزوی تعامل و اعمال‌نظر در اثری که دیده یا خوانده‌ایم را داشته باشیم. در تاریخ تئاتر از گذشته تا حال،اشکال مختلفی از تلاش برای کشف روش‌های تعامل مخاطب با مجموعه اجراکنندگان را می‌توان یافت. به‌جرئت یکی از کامل‌ترین، پرچالش‌ترین و تأثیرگذارترین این تلاش‌ها، روشی است که توسط کارگردان و نظریه‌پرداز نامدار برزیلی، آگوستو بوآل، به علاقه‌مندان تئاتر معرفی شده است؛ «تئاتر سرکوب‌شدگان» که

ادامه مطلب ›

کمونیسم رفت…

کمونیسم رفت، ما ماندیم و حتی خندیدیم مجموعه داستان «تزار عشق و تکنو» دومین کتاب «آنتونی مارا»، نویسندۀ جوان آمریکایی است که در سال ۲۰۱۵ منتشر و برندۀ جایزۀ فرهنگستان هنر و ادبیات آمریکا در سال ۲۰۱۶ شد. اولین کتاب او، «منظومه‌ای از پدیده‌های حیاتی» نیز که در سال ۲۰۱۳ چاپ شد، برندۀ جایزۀ جان لئونارد از سوی حلقۀ منتقدان کتاب ملی آمریکا، جایزۀ بارنز و نوبل برای بهترین نویسندۀ نوقلم و جایزۀ ادبی آتن در یونان شد. «تزار عشق و تکنو» مجموعه‌ای از نُه داستان بلند است که می‌توان گفت در حالی که کاملاً مستقل از هم روایت می‌شوند،

ادامه مطلب ›