شرق و غرب زاگرس

ادموندز برای بسیاری از پژوهشگران ایرانی یک افسر ناشناختهٔ بریتانیایی است که نامش در کتاب‌شناسی‌های مربوط به لرستان و کردستان آمده است. او بااستعداد بود و بسیار بامعلومات. هم در خدمت کنسولی و هم در سمت افسر سیاسی باید برای موضوعات عملی و سیاسی و انسانی‌ای که رهنمون‌های مشخص و قاطع نداشت راه‌حل پیدا می‌کرد. استنباط هوشمندانه‌ای از جامعه و سیاست ایرانی‌ها داشت. در مورد استراتژی‌های محلّی بینش خوبی بروز می‌داد و از گرایش‌های محافظه‌کارانهٔ جامعهٔ ایرانی در دوران انقلاب مشروطه به‌خوبی آگاه بود.

مقادیر هنگفت مدارک و اسنادی که در پرونده‌های ادموندز در آرشیوهای مرکز خاورمیانهٔ دانشگاه سنت‌آنتونیِ آکسفورد نگهداری می‌شود گنجی است که تاریخ‌نویسان مدت‌ها به آن بی‌توجه بوده‌اند. کتاب حاضر دیدگاهی همه‌جانبه ارائه می‌دهد دربارهٔ کرد و کار بریتانیایی‌ها در ایران، فارغ از نقششان در ترتیب دادن وقایع اسفند ۱۲۹۹.

سرگرد سی. جِی. ادموندز (۱۹۷۹-۱۸۸۹) در دانشگاه کیمبریج عربی و ترکی و فارسی آموخت و وارد سرویس کنسولی بریتانیا شد. پس از خدمت در سمت‌های مهم در ایران و عراق در بین سال‌های ۱۹۵۱ تا ۱۹۵۷، در «مرکز مطالعات ایرانی» دانشگاه لندن به تدریس زبان کردی پرداخت. در نشریات شرق‌شناسی مقالات متعدد به چاپ رساند و با همکاری توفیق وهبی فرهنگ کردی-انگلیسی تألیف کرد. خاطرات خود از عراق (۱۹۲۵-۱۹۱۹) را در کردها، ترک، عرب‌ها: سیاست سفر و پژوهش در شمال شرقی عراق به چاپ رساند. اما خاطرات او از ایران چاپ‌نشده مانده بود. ادموندز در بوشهر افسرِ کنسول بود و در طی جنگ جهانی اول در نبردهای بریتانیا در بین‌النهرین شرکت داشت. در لرستان با سمت افسر سیاسی در تشکیلاتِ امنیتیِ میدان‌های نفتی مشغول به کار شد و پس از پایان جنگ به شمال ایران اعزام شد و شاهد بلاواسطهٔ غائلهٔ جنگل و کودتای ۱۲۹۹/۱۹۲۱ بود.

یان ریشار، ویراستار این کتاب، ایران‌شناس و شیعه‌شناس فرانسوی، مدیر و استاد تحقیقات ایرانی در مؤسسهٔ ایران‌شناسی دانشگاه سوربن جدید (پاریس) است. او در سال ۱۹۷۰/۱۳۴۶ در تهران، سپس در توبینگنِ آلمان و پاریس زبان فارسی آموخت. حوزهٔ علاقه‌اش فلسفه و ادبیات بود. پس از انقلاب ایران دربارهٔ شیعه‌گری مردم و تاریخ معاصر ایران آثاری منتشر کرد، از جمله: ریشه‌های انقلاب ایران؛ ایران در قرن بیستم: بررسی اوضاع سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی؛ ایران و اقتباس‌های فرهنگی شرق از مغرب‌زمین؛ نگاه فرانسوی به کودتای سوم اسفند.