چریک پیر

مهرداد کولاب

چریک پیر

رژیس دبره مشهور به چریک پیر در پاریس متولد شد و در دانشگاه اکول نرمال سوپریور تحصیل کرد. او مدتی نیز در دانشگاه هاوانا فلسفه تدریس می‌کرد. پس از آنکه چه‌گوارا با هدف گسترش انقلاب سوسیالیستی به بولیوی سفر کرد دبره نیز با او همراه شد. در همین زمان بود که او با بررسی تاکتیک‌ها و استراتژی جنبش‌های سوسیالیستی مسلحانۀ امریکای لاتین و اصول کلی حاکم بر این نهضت‌ها به خلق مهم‌ترین اثر خود یعنی «انقلاب در انقلاب» دست زد. این کتاب در کنار کتاب جنگ چریکی اثر چه‌گوارا رسالۀ مهم و راهنمای احزاب مترقی انقلابی جهان بود. در اوایل اکتبر ۱۹۶۷ چه‌گوارا در بولیوی طی عملیاتی که سازمان سیا طرح‌ریزی کرده بود دستگیر شد. دبره هم مدت کمی بعد از او در شهر کوچکی در بولیوی به اسارت درآمد. وی ابتدا به سی سال زندان محکوم شد ولی حدود سه سال بعد در ۱۹۷۰ بر اثر فشارهای بین‌المللی بر دولت وقت آزاد شد. دبره سپس به شیلی پناهنده شد و کتاب «انقلاب شیلی» را پس از مصاحبه با سالوادر آلنده رئیس‌جمهور سوسیالیست این کشور به رشتۀ تحریر درآورد. اما عمر دولت سوسیالیستی شیلی کوتاه بود و با کودتای پینوشه سرنگون شد. دبره نیز پس از آن به فرانسه بازگشت. او اکنون در فرانسه ساکن است و تا به امروز چندین مقاله و کتاب منتشر کرده است.

رمان حاضر، «عنصر نامطلوب»، در واقع کتابی‌ است دربارۀ تجربۀ لاتینی او، به قول خودش «آخرین اوراق پرونده»؛ با این حال هرگز نمی‌توان ادعا کرد که دبره تماس خود را با آمریکای لاتین قطع کرده است. گواه این ارتباط همین رمان اتوبیوگرافی‌ است. نویسندۀ این کتاب در حال حاضر یکی از مشاوران دولت فرانسه در امور امریکای لاتین است. او برای جمع‌آوری مین از بنادر نیکاراگوئه، با سران آن کشور مذاکره کرد. البته مشخصاً در عرصۀ ادبیات، دبره جز «عنصر نامطلوب» دیگر مطلبی دربارۀ امریکای لاتین ننوشته است.

مهرداد کولاب