یوستاشیا که سودای زندگیِ دیگری را در سر می‌پرورد، همسر کلایم می‌شود که پیشتر در پاریس به تجارت مشغول بود و اکنون به زادگاه خود بازگشته است تا به آرامی و آسودگی روزگار بگذراند. یوستاشیا امید دارد شوهرش سرانجام راضی شود که به پاریس بروند. چنین نمی‌شود و یوستاشیا رابطه‌اش را با یکی از عشاقِ سابقش، وایلدیو، از سر می‌گیرد که اکنون همسری دارد سلیم‌النفس و معصوم به نام تامسین. بدین‌سان، سودای یوستاشیا و رابطهٔ نامشروعش با وایلدیو دو نفر دیگر را نیز درگیر ماجرایی پرتنش و نفسگیر می‌کند: کلایم و تامسین. وقتی که کلایم از این رابطه باخبر می‌شود مشاجره‌ای شدید درمی‌گیرد و یوستاشیا با معشوق خود می‌گریزد. ترتیب وقایع به فاجعه ختم می‌شود. بازگشت بومی با اخلاقیات عصر خود ناهمساز بود و واکنش‌های خشم‌آلودی را در پی داشت.

برخی منتقدان بازگشت بومی را مطالعه‌ای دانسته‌اند در نحوه‌ای که جوامع افراد نامتجانس اجتماع را مهار می‌کنند.

کرایست‌مینستر شهری است دانشگاهی و بهشتی و خیال‌انگیز، که از دور خیال جود فاولی را به سوی خویش می‌خواند.
اما چیزی که جود را از مسیر این علاقه منحرف می‌کند کشف زنان و لذت ناشی از همدمی با آنهاست: آری، همهٔ آرزوها را فدای عشق جسمانی آرابلا و نیاز روحی خود به دختر عمو سو می‌کند…این دو… این عشق خاکی و اثیری، وی را از مسیر اولیه‌ای که برای خود معین کرده بود دور می‌کنند و به کشمکش با جامعه وا می‌دارند…  کشمکشی که جود را به خاک مذلت فرو می‌غلتاند.