ارگانیسم‌های پیچیده ملانی میچل در «سیری در نظریۀ پیچیدگی» شرح می‌دهد که چگونه از مجموعه‌هایی بزرگ، متشکل از اجزای ساده، رفتار پیچیده سر می‌زند؟ چه چیز باعث می‌شود که حشراتی ساده و مستقل مانند مورچه‌ها این چنین دقیق و پیچیده و هدفمند در قالب گروه کار کنند؟ چگونه تریلیون‌ها نورون چیزی فوق‌العاده پیچیده مانند ذهن را به وجود می‌آورند؟ هیچ‌کس دقیقاً نمی‌داند چطور جامعه‌ای از ارگانیسم‌های اجتماعی به‌صورت جمعی ساختارهای استادانه‌ای می‌سازند که احتمال بقای کل جامعه را افزایش می‌دهد. معمای مشابه این است که چطور تشکیلات پیچیدهٔ سیستم‌های ایمنی به مبارزه با بیماری‌ها می‌پردازند؛ چطور گروهی از سلول‌ها برای

هویت امروز از دل تاریخ اگر چه مدتهاست که دیگر  در جهان پژوهش و تألیف،  به سرانجام رساندن  یک تنۀ پروژه‌های بزرگ، چندان پرطرفدار نیست؛ اما در ایران کماکان انجام کارگروهی پاشنۀ آشیل بسیاری از ما محسوب می‌شود. با اینکه همه می‌دانیم، امکان ندارد کسی بر حوزه‌های مختلف و حتی ‌‌بخشهای مختلف یک حوزۀ وسیع و مهم (همانند تاریخ یا فلسفه و…) احاطۀ کامل داشته باشد. خوشبختانه پروژۀنگارش «تاریخ ایران آکسفورد» که توسط گروهی از پژوهشگران خارجی و ایرانی (گو اینکه اغلب آنها سالهاست از ایران مهاجرت کرده باشند) به انجام رسیده، نشان می‌دهد که ایرانی جماعت هم می‌تواند در کارهای

فلسفۀ پرندگان   زندگی حیوانات برای ما رازآمیز، الهام‌بخش و دستمایۀ تعلیم اخلاقی بوده است. در دل سنت‌های مختلف غالباً حیوانات در مقام معلم یا شاهد بحث حضور دارند، از افسانه‌های ازوپ یونانی تا داستان‌های بیدپای هندی و با نثر فنی آن «كلیله و دمنه» به نحوی نشان می‌دهند كه از حیوانات خیلی چیزها می‌توانیم بیاموزیم. در قرآن هم از فهم عقلانی پرندگان و مورچگان، سخن رفته است. اما همۀ اینها متعلق به زمانی است كه حیوانات موجوداتی باشعور به شمار می‌رفتند كه از قضا «زبان‌بسته‌» بودند. ولی از دكارت به بعد حیوانات تبدیل به «ماشین» شدند و در نهایت

میان عشق و بیگانگی با خودم فکر می‌کنم اگر روی جلد، عنوان و خطاب اول این نامه‌ها را برمی‌داشتند و تنها متن ۱۱۱ نامۀ داخل کتاب «خطاب به عشق» را می‌خواندم، با خودم فکر می‌کردم که این نامه‌ها را چه کسی نوشته است؟ چه جور آدمی است؟ دنیایش، نگاهش، علایقش چه هستند؟ چه شغلی دارد؟ ساکن کدام جغرافیای انسانی است؟ بخش‌هایی از پرسش‌ها از متن نامه‌ها قابل درک است، کسی است که دغدغۀ نوشتن دارد، ساکن فرانسه است و در روزگار جنگ و بهم ریختگی اوضاع اروپا زندگی می‌کند، خودش و معشوقش هردو در فضای هنر به سر می‌برند. مثل

نمونهٔ اعلای رمان   – به نظرم اثر کلاسیک ادبی را نباید معرفی کرد. یعنی نیازی به معرفی ندارد. همه آنرا کمابیش خوانده‌اند. – مگر می‌شود یک کتاب را همه خوانده باشند؟ حالا هر کتابی. نباید حکم کلی صادر کرد. هر متنی نیاز به معرفی دارد. – اثر کلاسیک نه. کالوینو می‌گوید که اثر کلاسیک اثری است که هر خواننده‌ای، نخوانده می‌داند که تویش چه خبر است. – اغراق کرده. چرا فکر می‌کنی همۀ مردم دربارۀ آثار ادبی چنین اطلاعات وسیعی دارند؟ – حالا همۀ مردم که نه اما آنها که اهل مطالعۀ ادبیات‌اند باید داشته باشند و بیش و

عصر ابرماشین‌ها ما در آغاز ورود به عصری جدید قرار داریم، عصری که در آن بسیاری از تصورات بشر از جهان آینده به واقعیت می‌پیوندد و هوش مصنوعی مفهوم جنگ، جنایت، عدالت، اشتغال، جامعه و حتی حس انسان‌بودن ما را دچار دگردیسی می‌کند. به‌راستی هم هوش مصنوعی، بیش‌ از هر فناوری دیگری، قادر است انقلابی در بنیان‌های فکری ما بر پا کند، انقلابی عظیم که آینده را می‌کاود و می‌کوشد به اساسی‌ترین سؤالات عصر حاضر پاسخ دهد. «زندگی ۳/۰: انسان‌بودن در عصر هوش مصنوعی»، از این منظر، کتابی است دربارۀ این انقلاب. مکس تگمارک در کتاب «زندگی ۳/۰: انسان‌بودن در

تأمل بر معنای رنج عکس‌ یکی از قدرتمندترین ابزارها برای ثبت و جاودانه‌ساختنِ لحظات است. یک آن را می‌توان در قالب یک عکس به جمود رساند و برای همیشه در قابی از حرکت بازایستاند. لحظاتی که قبل و بعدِ آن را به‌درستی نمی‌توان معین نمود و از همین رو هم عکس را به طور معمول با تمرکز بر خودِ همان لحظه تفسیر می‌کنند. از این منظر، گروهی عکس را در تبیین یک واقعه، مستقل و قائم‌به‌ذات می‌بینند که کوچک‌ترین توضیحی دربارۀ آن می‌تواند لذت تماشا را مخدوش کند و در ادراک و استنتاج تماشاگر خلل وارد آورد. اما گروهی از

چرا فلسفهٔ سیاسی؟ کتاب «فلسفۀ سیاسی هانا آرنت» پژوهشی جدی، دقیق، مفصل و تفسیری در باب فلسفۀ سیاسی هانا آرنت است. این کتاب خیلی خوب اثری است فلسفی با چگالی بالا که خواندنش هم به دانش زمینه‌ای نیاز دارد و هم نیازمند حداکثر دقت و حوصله. چراکه هر صفحۀ کتاب مطلب جدی دارد و لذا خواننده باید آهسته و متأملانه پیش رود. علاوه بر این، به همان اندازه تحقیقی در باب سرشت خود سیاست هم هست. ویژگی اخیر مزیت کتاب را دوچندان می‌کند و لازم است اهمیت آن را برجسته سازیم. در زمینۀ سیاست، وقتی همه فقط می‌خواهند بنویسند، کسی