ارگانیسمهای پیچیده
ملانی میچل در «سیری در نظریۀ پیچیدگی» شرح میدهد که چگونه از مجموعههایی بزرگ، متشکل از اجزای ساده، رفتار پیچیده سر میزند؟ چه چیز باعث میشود که حشراتی ساده و مستقل مانند مورچهها این چنین دقیق و پیچیده و هدفمند در قالب گروه کار کنند؟ چگونه تریلیونها نورون چیزی فوقالعاده پیچیده مانند ذهن را به وجود میآورند؟
هیچکس دقیقاً نمیداند چطور جامعهای از ارگانیسمهای اجتماعی بهصورت جمعی ساختارهای استادانهای میسازند که احتمال بقای کل جامعه را افزایش میدهد. معمای مشابه این است که چطور تشکیلات پیچیدهٔ سیستمهای ایمنی به مبارزه با بیماریها میپردازند؛ چطور گروهی از سلولها برای تبدیل شدن به چشم یا مغز خود را سازماندهی میکنند؛ چطور اعضای مستقل یک اقتصاد، که هرکدام برای سود خود کار میکنند، بازارهای جهانی ساختار یافته و پیچیده را ایجاد میکنند؛ و اسرارآمیزتر از همهٔ اینها، چطور پدیدههایی که ما هوشمند و هوشیار مینامیم از زیر لایههای غیر هوشمند و غیر هوشیار ظهور میکنند؟
«سیری در نظریۀ پیچیدگی» درواقع مجموعهای گسترده از تلاشهایی است که می خواهند نشان دهند چگونه سیستمهای کلان پیچیده و نظمیافته و سازگاریپذیر، از فعل و انفعالات میان اجزای بیشمار آن سیستم شکل میگیرند. میچل به روشنی کارکرد پیچیدگی میان پدیدههای زیستشناختی، فناورانه و اجتماعی را شرح میدهد.
مهرداد کولاب
