براین مگی، فیلسوف و شاعر و نویسنده و سیاستمدار مشهور انگلیسی، در رمان مواجهه با مرگ شخصیت‌ها را در روایتی جذاب و تکان‌دهنده به مواجهه با زندگی و عشق و مرگ می‌کشاند. رمانی غریب از کسی که او را با گفتگوها و آثار فلسفی‌اش می‌شناسیم.

فقط مرگ است که می‌تواند به زندگی معنا بدهد. چیزی که تا ابدالآباد وجود داشته باشد، معنا هم ندارد. به‌علاوه اگر پایانی وجود نداشته باشد، کلیتی هم وجود ندارد و وقتی کلیتی وجود نداشته باشد، هویتی هم وجود ندارد. اگر نابودنشدنی بودیم، نمی‌توانستیم در مقام فرد انسانی موجودیت داشته باشیم. با این تفاصیل مرگ برایمان اتفاق نیست. بخش لاینفکی از زندگی است. اگر قرار است وجود داشته باشیم، مرگ هم باید باشد. پس مرگ نه‌تنها بدبیاری نیست -فاجعه‌ای نیست که از بیرون بر ما تحمیل شود و ما را نابود کند- بلکه پیش‌شرط زندگی معنادار است. بنابراین نمی‌توانیم، هم توقع داشته باشیم زندگیمان معنایی داشته باشد، هم از مرگ متأسف باشیم. چون تأسف از مرگ یعنی تأسف از موجودیت فردی.

میان تخت و گور

تاریخ در این رمان بستری می‌شود برای روان‌کاوی شخصیت‌ها. زولفو لیوانلی تمام نام‌ اشخاص را حذف می‌کند و مختصاتی ورای تاریخ و جغرافیا به رمان خود می‌بخشد، میان تخت‌ها و گورها در سراسر جهان.

آدم‌های دوراسی فاجعه که به سراغشان می‌آید، حسِ عاشق شدنشان گل می‌کند. چندی فکر می‌کنیم عشقی صورت بسته است اما عشقِ دوراسی محکوم است به فنا شدن و فنا زیستن. در می‌گوید ویران کن، آدم‌هایی هستند که همدیگر را می‌بینند، انگار صرفاً می‌بینند، صدای هم را می‌شنوند، انگار صرفاً می‌شنوند. و خیلی کُند و عمیق عاشق می‌شوند و رنگ می‌بازند و محو می‌شوند. تاریخِ شخصیِ زوال را روایت می‌کند مارگریت دوراس؛ زوالِ عشق، و زوالِ تن. زوالِ شورمندانهٔ خود.

نامه‌هایی به یک دانشمند جوان

ادوارد ویلسون آموخته‌هایش از کارراههٔ حرفه‌ای‌ و عصارهٔ ۶۰ سال تدریس خود را در نامه‌هایی برای نسل‌های پس از خویش بازگو می‌کند. از خاطرات پیشاهنگی خود در دورهٔ نوجوانی، آن‌زمان که دلمشغول مورچه‌ها و پروانه‌ها بوده، می‌آغازد و ۲۱ نامه را با داستان‌هایی از زندگی خویش پیش می‌برد. از انگیزه‌هایش برای زیست‌شناس شدن می‌گوید و از کامیابی‌ها و ناکامی‌های مسیری که پیموده است.

در زمانه‌ای که بقای ما بیش از پیش به درکمان از علم گره خورده، ویلسون بر آن است که موفقیت در عرصهٔ علم چندان به هوش سرشار یا مهارت ریاضی مربوط نیست و مهم اشتیاق و ممارست در یافتن و حل‌ مسئله است. او می‌کوشد خوانندگان کتابش را متوجه عشق به خلاقیت علمی کند و احترام آنان را به جایگاه کوچک انسان در زیست‌بوم سیاره برانگیزد.

ادوارد ویلسون (۲۰۲۱-۱۹۲۹)، زیست‌شناس و طبیعی‌دان آمریکایی، یکی از بزرگ‌ترین نظریه‌پردازان تکامل در جهان و نویسندهٔ بیش از 30 کتاب دربارهٔ مورچه‌ها، بوم‌شناسی، زیست‌شناسی اجتماعی، تنوع زیستی، و تکامل است. او استاد دانشگاه هاروارد بود و برندهٔ جایزه‌های متعدد، ازجمله جایزهٔ پولیتزر. دوران کودکی ویلسون در جنوب آمریکا و جمع‌آوری مارها و حشرات در جنگل‌ها و مرداب‌های این منطقه تأثیری ماندگار بر کار و زندگی‌اش گذاشت.

می‌خواهم مراتب امتنان خودم را ابراز کنم. سپاس از شما که به من و هزاران نفر دیگر یادآوری کردید که چرا دانشمند شدیم. کتاب شما، نامه‌هایی به دانشمند جوان، پیش و بیش از هر چیز دربارهٔ حظ و اشتیاقِ کشف‌کردن است…

ـــــــ بیل استریور، نیویورک‌ تایمز بوک ریویو

ویلسون در گنجینه‌ای از رهنمودهای عملی و نظری، که انباشتهٔ هفت دهه تجربهٔ اوست، برای دانشمندان تمام رشته‌ها ــــ در هر سن و سالی ــــ اندرزهایی کارا فراهم می‌آورد. این اثر رساله‌ای پرطمطراق و مشحون از اندیشه‌های فلسفی دربارهٔ بسط ایده‌های بزرگ نیست. ویلسون صرفاً عشقش به مورچه‌ها و تاریخ طبیعی آنها را با ما سهیم می‌شود و بی‌تردید از آنها لذت می‌برد. باقی چیزها از پی می‌آید.

ـــــــ نیچر