پیشرفت‌های اخیر علم ژنتیک درمان بسیاری از بیماری‌ها را میسر ساخته و امیدواری‌هایی را برای درمان بسیاری از بیماری‌های بی‌درمان ایجاد کرده است. از سوی دیگر، این پیشرفت‌ها دخالت انسان را در قلمروهایی ممكن كرده که تا کنون از دسترس او خارج بوده است: قلمروهای وسیعی که از تولید نوزادان آزمایشگاهی، درمان ناباروری، دستکاری‌های ژنتیک برای تقویت حافظه و عضلات گرفته تا انتخاب جنسیت و ویژگی‌های جسمی و ذهنی نوزادان و تراریخته‌سازی حیوانات و حتی انسان‌ها را دربر می‌گیرد.

انسان از نظر اخلاقی تا چه حد می‌تواند در این گستره پیش برود؟ آیا برنامه‌ریزی کودکان پیش از تولد و حتی پس از تولد اشكال اخلاقی ندارد؟ آیا می‌توانیم با چنین دخالت‌هایی مسیر زندگی آیندۀ آن‌ها را تعیین کنیم و به جای آن‌ها تصمیم بگیریم؟ آیا استفاده از ژن‌درمانی باید به درمان بیماری‌ها محدود باشد یا می‌توان از آن برای بهبود ویژگی‌های جسمی و ذهنی در افراد سالم نیز استفاده کرد؟ تکلیف جنین‌های اضافی که در آزمایشگاه‌های باروری تولید می‌شوند چیست؟

اکثر افراد به این پرسش‌ها بر اساس باورهای خود پاسخ می‌دهند. ولی تا چه حد می‌توان این پاسخ‌ها را بر اصول اخلاقی مبتنی ساخت؟ سَندِل در این کتاب می‌کوشد مبنایی برای پاسخگویی به چنین پرسش‌هایی ارائه دهد و توضیح دهد كه چرا مهندسی ژنتیک و پیشرفت‌های شگفت‌انگیز آن چنین دغدغه‌هایی را برانگیخته است.

فلسفۀ زندگی مجموعه‌ای است از چند جستار یا مقالۀ فلسفی که مطابق تقسیم‌بندی رایج در حوزۀ «فلسفۀ اخلاق» قرار می‌گیرد. هميلتن برداشتی وسیع از مفهوم «اخلاق» در نظر دارد. او از جمله دربارۀ رازِ زادن و مردن، معنای حیات و پوچی زندگی، تقدیر و سرنوشت، نسبی‌گرایی، و ترس از مرگ بحث می‌کند. همین‌طور دربارۀ دو جنبۀ مهم از حیات انسان، یعنی خواب و آمیزش جنسی که در بررسی‌های فلسفی کمتر مورد توجه بوده‌اند، تحلیل‌های جالبی ارائه می‌دهد.

همیلتن کاملاً به این مسئله توجه دارد که «زندگی بسیار بسیار پیچیده‌تر و در برابر توضیح مقاوم‌تر از آن است که بتوان با مطالعۀ کتب دانشگاهی دربارۀ فلسفۀ اخلاق درکی کامل یا رضایت‌بخش از آن به‌ دست آورد». اما می‌کوشد که به قول ویتگنشتاین «تعبیر خود را از امور» به دست دهد. او در این راه ذوق و حساسیت ادبی را در کنار نظم و منطق فلسفی به کار می‌گیرد و بحث را جابه‌جا با نقل قول‌های شایسته از آثار شکسپیر، داستایفسکی، جورج الیوت، د. ه. لارنس، پروست، ت. س. الیوت، فیلیپ لارکین و بسیاری دیگر غنا می‌بخشد و از این رهگذر وجه تازه‌ای از رابطۀ میان فلسفه و ادبیات را برای خواننده روشن می‌کند.

شهرت

رولندز در کتاب شهرت، با اشاره به تفاوت میان شهرت سنتی و شهرت نوینی که او شهرت بادآورده می‌نامد، به ریشه‌یابی بیماریی می‌پردازد که چنين شهرتی یکی از نشانه‌های آن است. با بررسی مفاهیمی همچون «احترام» و «کیفیت»، که با شهرت همراه بوده‌اند، می‌کوشد تا علل این تحول را توضیح دهد و به زبانی ساده و طنزآلود به برخی از پرسش‌های عمیق فلسفی و نيز مسئله‌های روزمرۀ جامعۀ جديد پاسخ دهد: آیا فردگرایی که میوۀ روشنگری است با عینیت‌گرایی که ریشه در اندیشه‌های فیلسوفان یونان باستان دارد در تعارض است؟ آیا می‌توان بین این دو به موازنه‌ای مناسب دست یافت؟ چرا شهرت به افیون توده‌ها تبدیل شده است؟ آیا هدف نهایی فردگرایی زندگی سبک‌بار و فارغ از ارزش‌هاست؟ رابطۀ میان خودمختاری و خودشکوفایی چیست؟ آیا بنیادگرایان جزم‌اندیش و انسان‌های فارغ از ارزش، دو روی یک سکه نیستند؟ کتاب شهرت تلاشی برای پاسخگویی به چنین پرسش‌هایی است.

آیا پزشک باید به بیمار محتضر دروغ بگوید تا ترس و اضطرابی را که حقیقت ممکن است برای او به بار آورد به تأخیر اندازد؟ آیا والدین باید این حقیقت را که فرزندشان ناتنی است از او پنهان کنند؟ آیا دانشمندان علوم اجتماعی مي‌بايد مفتّشانی را در لباس بیمار نزد پزشک بفرستند تا از گرایش‌های نژادی و جنسیتی آنان در تشخیص و درمان بیماران مطلع شوند؟ آیا مشاوران حقوقی دولت می‌باید به نمایندگان کنگره دربارۀ یک لایحۀ رفاهی بسیار ضروری دروغ بگویند، نمایندگانی که اگر حقیقت را به آنان بگویند مـمکن اسـت با آن لایحه مخالفت کنند؟ و آیا روزنامه‌نگاران باید برای گرفتن اطلاعات از کسی که می‌خواهند فساد او را افشا کنند، دروغ بگویند؟

ما میان این گزينه‌ها تفاوت‌هایی را می‌بينیم؛ اما تصمیم به این‌که دروغ بگوییم، دوپهلو حرف بزنیم، ساکت بمانیم، یا حقیقت را بگوییم در هر موقعیتی تصمیم دشواری‌ است. دشوار است چون دورویی ممکن است شکل‌ها، مراتب، هدف‌ها، و نتایج بسیار متفاوتی داشته باشد. همچنین به این دلیل دشوار است که می‌دانیم مسئلۀ حقیقت و دروغ‌گویی ناگزیر بر هر چه در خانوادۀ ما، جامعۀ ما و روابط کاری ما گفته می‌شود یا ناگفته می‌ماند سایه می‌افکند. از همه دشوارتر مرزبندی میان این‌هاست و يك خط‌مشی ثابت در اين باره دور از دسترس به‌نظر می‌رسد.