دکتر جواد حیدری مترجم، اخلاق‌پژوه، مدرس فلسفه و عضو هیئت علمی دانشگاه شاهد است. ایشان در فلسفۀ اخلاق بیشتر به ترجمه و پژوهش در آثار تامس نیگل فیلسوف سیاسی معاصر می‌پردازد. از جمله کارهای ایشان می‌شود به ترجمۀ کتاب‌های «ذهن و کیهان»، «پرسش‌های کشنده»، «امکان دیگرگزینی»، «برابری و جانبداری»، و «اخلاق‌شناسی» از تامس نیگل اشاره کرد.
اینها همه یعنی چه؟
آیا ما واقعاً اراده‌ٔ آزاد داریم؟ چرا باید اخلاقی باشیم؟ بین ذهن و مغز چه ربط و نسبتی وجود دارد؟ آیا زندگی پس از مرگ وجود دارد؟ چه احساسی باید نسبت به مرگ داشته باشیم؟ در جهانی که میلیاردها سال نوری امتداد یافته است، آیا می‌توانیم کاری انجام دهیم که واقعاً اهمیت داشته باشد؟ آیا اصلاً اهمیتی دارد که زندگی ما در مقیاس کیهانی بی‌اهمیت است؟ علل نابرابری در جوامع کدامند؟ آیا می‌توان این نابرابری را از بین برد؟
نیگل با دقت و وضوح و ژرف‌اندیشی و شوخ‌طبعی خاص خود به این پرسش‌ها می‌پردازد. تمام هدف نیگل این است که خواننده را تشویق کند تا با این مسائل پنجه در پنجه افکند.
برابری و جانبداری
تامس نیگل مسألهٔ اصلی سیاست را این‌گونه بیان می‌کند: درحالی‌که منافع و ارزش‌ها ما را به‌تعارض با یکدیگر می‌کشانند، چگونه می‌توانیم در جهانی مشترک زندگی کنیم؟ او در این کتاب، دو نوع سیاست‌ورزی را مطرح می‌کند: اولی، سیاست برابری‌طلبانه و دیگرگزینانه است که معطوف به کاهش درد و رنج انسان‌هاست. مدافعان چنین سیاستی میان ارزش‌های گوناگون (تصورات مختلف از زندگی خوب) بی‌طرف هستند. دومی، سیاست جانبدارانه و خودخواهانه است که معطوف به افزایش قدرت برای تأمین منافع شخصی یا گروهی است. مدافعان چنین سیاستی از ارزش‌های شخصی و گروهی خود بدون ملاحظهٔ دیگران دفاع می‌کنند.
نیگل می‌گوید راه‌حل اول ـــ یعنی برابری ـــ راه‌حلی آرمانی است که غالباً در عالم سیاست غایب اما همیشه اخلاقی بوده است. راه‌حل دوم ـــ یعنی جانبداری ـــ راه‌حلی واقع‌انگارانه است که همیشه در عالم سیاست حاکم است اما همیشه هم غیراخلاقی بوده است. با این وصف، دغدغهٔ اصلی نیگل این است که آیا می‌توان جانبداری معقول را که غیراخلاقی نباشد با برابری‌طلبی معقول که ناکجاآبادگرایانه نباشد، جمع کرد؟
به باور منتقدان برابری و جانبداری یکی از عمیق‌ترین و مهم‌ترین کتاب‌هایی است که تا کنون در زمینهٔ نظریه‌های سیاسی منتشر شده است.
حرف آخر
