
دانشآموختۀ زبان انگلیسی است و اکنون در مقطع دکتری علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس تحصیل میکند. از افشین خاکباز کتابها و مقالات متعددی در ایران منتشر شده است. گرایش اصلی او ترجمه در زمینۀ علوم انسانی است. از او تا کنون ده کتاب در نشر نو منتشر شده؛ از جمله «عدالت: چه باید کرد»، «فلسفۀ ملال»، «فریب طعمهها» و «رؤیاهای انقلابی»، «راهنمای فلسفی زیستن»، «شهرت» و «انسان بینقص: اخلاق در عصر مهندسی ژنتیک».
اخلاق بازجویی
اخلاق بازجویی
گروهی با قراردادن امنیتِ ملّی و اجتماعی در صدر اولویتهای حکومت، توسل به هر شیوهای -حتی توسل به درجات مختلف خشونت- را برای دستیابی به اطلاعات حساس روا میدارند. برخی دیگر حوزهٔ عملِ بازجویان را به قانون و اصولِ اخلاقی محدود میکنند و بر این باورند که حتی در دشوارترین شرایط نیز عملِ بازجویان باید در چارچوب قانون باشد. مدافعان هر یک از این دو دیدگاه اندیشههای خود را بر اساس فرضیاتی دربارهٔ حقوق و وظایف متقابل فرد و جامعه بنا کردهاند.
مایکل اسکرکر در این کتاب به جنبههای مختلف این مسئلهٔ بحثانگیز میپردازد و آن را از چشم فیلسوفان و حقوقدانان مینگرد. او میکوشد با ارائهٔ مثالهایی از پروندههای واقعی مسائلی همچون حقِ برخورداری از حریم خصوصی و حقِ سکوت در برابر پرسشهای بازجو، حقوق متهمان و محکومان، حقوق افراد مشکوک به فعالیتهای تروریستی و جاسوسی، حقوق زندانیان جنگی و اسرا، ریشههای تاریخی شکنجه و تردیدهایی که دربارهٔ میزان کارآیی بازجوییهای خشونتآمیز وجود دارد، و مواردی از این دست را بررسی کند.
اخلاق در سیاست
جایگاه دروغ در عرصهٔ سیاست کجاست؟
آیا اقتصاد سیاسی باید به دنبال هموار ساختن راهِ رشد اقتصادی و توزیع ثمرات آن باشد یا اینکه استقرار ترتیباتی اقتصادی را پی بگیرد که زمینۀ تربیت مردم و تبدیل آنان به شهروند را مهیا میکند؟
آیا بدون پرداختن به مسائل بحثانگیز اخلاقی همچون سقط جنین، حریم خصوصی، آزادیهای فردی و محدودهٔ آن، حد و مرز پژوهشهای سلولهای بنیادی و مسائلی از این دست میتوان به سیاستگذاری در عرصهٔ عمومی پرداخت؟
منظور از زندگی خوب چیست و چنین مفهومی چه نسبتی با برنامههای دولت دارد؟
آیا دولت باید برای دستیابی به آرامش اجتماعی و همزیستی از پرداختن به چنین مسائل اختلافانگیزی پرهیز کند یا اینکه تربیت شهروندان اخلاقمدار براساس اصول اخلاقی غالب در جامعه را بر هر وظیفۀ دیگری مقدم بشمارد و لباس قانون بر تن اخلاق بپوشاند؟
اینها پرسشهایی است که یافتن پاسخی شایسته برای آنها دغدغهٔ اندیشمندان و جامعهٔ امروز ما نیز هست.
انسان بینقص: اخلاق در عصر مهندسی ژنتیک
پیشرفتهای اخیر علم ژنتیک درمان بسیاری از بیماریها را میسر ساخته و امیدواریهایی را برای درمان بسیاری از بیماریهای بیدرمان ایجاد کرده است. از سوی دیگر، این پیشرفتها دخالت انسان را در قلمروهایی ممكن كرده که تا کنون از دسترس او خارج بوده است: قلمروهای وسیعی که از تولید نوزادان آزمایشگاهی، درمان ناباروری، دستکاریهای ژنتیک برای تقویت حافظه و عضلات گرفته تا انتخاب جنسیت و ویژگیهای جسمی و ذهنی نوزادان و تراریختهسازی حیوانات و حتی انسانها را دربر میگیرد.
انسان از نظر اخلاقی تا چه حد میتواند در این گستره پیش برود؟ آیا برنامهریزی کودکان پیش از تولد و حتی پس از تولد اشكال اخلاقی ندارد؟ آیا میتوانیم با چنین دخالتهایی مسیر زندگی آیندۀ آنها را تعیین کنیم و به جای آنها تصمیم بگیریم؟ آیا استفاده از ژندرمانی باید به درمان بیماریها محدود باشد یا میتوان از آن برای بهبود ویژگیهای جسمی و ذهنی در افراد سالم نیز استفاده کرد؟ تکلیف جنینهای اضافی که در آزمایشگاههای باروری تولید میشوند چیست؟
اکثر افراد به این پرسشها بر اساس باورهای خود پاسخ میدهند. ولی تا چه حد میتوان این پاسخها را بر اصول اخلاقی مبتنی ساخت؟ سَندِل در این کتاب میکوشد مبنایی برای پاسخگویی به چنین پرسشهایی ارائه دهد و توضیح دهد كه چرا مهندسی ژنتیک و پیشرفتهای شگفتانگیز آن چنین دغدغههایی را برانگیخته است.
انسانیت
انسانیت
انسانیت: تاریخ اخلاقی سدهٔ بیستم تصویری تؤامان ترسناک و جذاب از تاریخ ارائه میکند. جاناتان گلاور با ارائهٔ نمونههایی همچون جنگ سنگرها در جنگ جهانی اول، کشتارهای دوران استالین در شوروی، پل پت در کامبوج و مائو در چین، خصومتهای قبیلهای و نسلکشی در رواندا، بمباران هیروشیما و ناکازاکی، و موارد متعدد دیگر نشان میدهد که قبیلهگرایی و ایدئولوژیهایی همچون نازیسم و استالینیسم و مائوئیسم و سایر باورهایی که به دنبال خلق انسان مطیع و فرمانبردارند چگونه میتوانند توجیهگر قساوتهای گسترده باشند. با این همه، او به صحنههایی درخشان از مقاومت دولتمردان و مردمان عادی در برابر فروپاشی و فرسایش بنیادهای اخلاقی و تجلی بارقههایی از انسانیت نیز اشاره میکند. او ضمن تأکید بر پیوند نامطلوب فناوری و سویهٔ تاریک روان انسان، امیدوار است با تمرکز بر ویژگیهای روانی امیدبخشی که از ما در برابر فراموشی انسانیت و غلتیدن در دام جنگ و تعصبات قبیلهای و ایدئولوژیک محافظت میکنند، بنیادهای اخلاقی را تقویت و در برابر نیروهایی که ما را بهسوی بیرحمی سوق میدهند مقاومت کنیم.پاریس ۱۹۱۹
پاریس ۱۹۱۹
در سال ۱۹۱۹ بعد از پایان «جنگی برای پایان دادن به همهٔ جنگها»، سه مرد قدرتمند جهان -وودرو ویلسون رئیسجمهور امریکا، دیوید لوید جورج نخستوزیر بریتانیا، و ژرژ کلمانسو نخستوزیر فرانسه- شش ماه در پاریس برای برقراری صلحی پایدار با یکدیگر گفتگو کردند.
مارگارت مکمیلان در این اثر برجسته، تاریخِ رواییِ ژرفاندیشانه و هیجانانگیزی از آن روزهای سرنوشتساز ارائه میدهد -روزهایی که به پیدایش کشورهای جدیدی همچون عراق و یوگسلاوی و فلسطین از ویرانههای امپراتوریهای ورشکسته و ترسیم دوبارهٔ مرزهای دنیای مدرن انجامید و بذرهای جنگ جهانی دوم و فجایع آن را در خود پرورد، فجایعی که تا امروز نیز ادامه دارد.
مارگارت مکمیلان تاریخنگار کانادایی، استاد دانشگاه آکسفورد و کالج ترینیتی و دانشگاه تورنتو، و کارشناس روابط بینالملل است. تخصصش در حوزهٔ امپراتوری بریتانیا در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم است. او نوهٔ دیوید لوید جورج، یکی از بازیگران اصلی سیاست جهانی قبل و بعد از جنگ جهانی اول، است.
پایان کیمیاگری
در جستجوی خوشبختی
سیسِلا باک، فیلسوفِ برجستۀ اخلاقگرا در این کتابِ هوشمندانه و بههنگام، سرشت خوشبختی و جایگاه آن در اندیشه و آثار فلسفی دورههای مختلف را بررسی میکند. وی با ظرافت و زیبایی مفاهیم خوشبختی را در آثار اندیشمندان مختلف، از فیلسوفان یونانی گرفته تا اندیشمندانی همچون دزموند توتو، چارلز داروین، آیریس مرداک، و دالایی لاما ردیابی میکند و افزون بر آن جدیدترین نظریههای روانشناسان و اقتصاددانان و متخصصان ژنتیک و عصبشناسان دربارۀ خوشبختی را بررسی میکند.
سیسِلا باک با پرهیز از نظریهپردازیهای انتزاعی، گنجینهای از مشاهدات دست اول مردمان عادی و شخصیتهای معروف دربارۀ خوشبختی را در هم میآمیزد و تصویری ارائه میدهد که شاید بتوان گفت کاملترین تصویری است که تاکنون از خوشبختی ارائه شده است.
نشرنو، از همین نویسنده کتاب دروغگویی: انتخاب اخلاقی در زندگی اجتماعی و فردی را هم منتشر کرده است.
رؤیاهای انقلابی
ریچارد استایتز با بررسی تاریخ اجتماعی و فکری و فرهنگی روسیه در سالهای پیش و پس از انقلاب اکتبر ۱۹۱۷، بر این باور است که انقلاب روسیه فقط پیرامون آرمانشهرهای مارکسیستی شکل نگرفته، بلکه برخاسته از برخورد و تلاقی سنتهای آرمانشهرباورانهٔ تاریخ روسیه است که رؤیاها و کابوسهای دهقانان و کارگران و روشنفکران و دولت و نظامیان و دیگر گروهها را در بر میگیرد.
استایتز در این کتاب تصویر روشنی از زندگی انقلابی و عوامل فرهنگی، اسطورهها، آیینها، فرقهها و نمادهایی که مبنای آن را تشکیل میدادند ترسیم میکند. او با تحلیلِ شکلهای اصلیِ تفکر آرمانشهری و انگیزههای تجربی، و برخورد گریزناپذیر اقتدارگرایی بلشویکی و رفتار آزادیخواهانه و آرزوهای بخشهای بزرگی از جمعیت روسیه، و سپس، نفی تمامعیارِ همهٔ جریانهای آرمانشهری و تجربههای انسانگرایانه در دوران استالین، سرنوشت تک تک این آرمانشهرها و منادیان آنها را به تصویر میکشد.
راهنمای فلسفی زیستن
تاریخ مختصر اندیشه؛ راهنمای فلسفیِ زیستن، در سال ۲۰۱۱ به قلم پروفسور لوک فری، از فیلسوفان فرانسوی و طرفداران برجستۀ انسانگرایی منتشر شد و هشت ماه در فهرست کتابهای پرفروش فرانسه قرار داشت. اين كتاب با هدف پل بستن میان فلسفه و زندگی نگاشته شده و به زبانی شیوا و با پرهیز از آنچه نويسندۀ فضلفروشی با استفاده از واژگان ثقيل فلسفی مینامد، میکوشد تا آموزههای ماندگار فلسفه از جمله نقش اساسی آن در دستیابی به سعادت و زندگی همراه با معنا را توضیح دهد. او در این کتاب نشان میدهد که بر خلاف آنچه بسیاری میپندارند، فلسفه و پرسشهای فلسفی در تاروپود زندگی انسان تنیدهاند و نمیتوان از رویارویی با این پرسشها گریخت.
این کتاب تاریخ فلسفه را به پنج دورۀ فلسفۀ یونان باستان، فلسفۀ مسیحیت، اومانیسم عصر روشنگری، پسامدرنیته، و پساساختارزدایی تقسیم میکند و میکوشد به زبانی ساده و دقیق، باورهای اصلی هر یک از این دورهها و نقاط قوت و ضعف آنها را بیان کند. او بیش از اینکه به دنبال تحمیل فلسفۀ مشخصی به عنوان فلسفۀ برتر باشد، میکوشد روش نقد اندیشههای فلسفی را معرفی كند. خواندن این کتاب ما را با ديدگاههای فلسفی متفاوت آشنا میکند و زمینۀ مطالعۀ مستقل مکاتب مختلف را در علاقهمندان ایجاد مینمايد.
شهرت
شهرت
رولندز در کتاب شهرت، با اشاره به تفاوت میان شهرت سنتی و شهرت نوینی که او شهرت بادآورده مینامد، به ریشهیابی بیماریی میپردازد که چنين شهرتی یکی از نشانههای آن است. با بررسی مفاهیمی همچون «احترام» و «کیفیت»، که با شهرت همراه بودهاند، میکوشد تا علل این تحول را توضیح دهد و به زبانی ساده و طنزآلود به برخی از پرسشهای عمیق فلسفی و نيز مسئلههای روزمرۀ جامعۀ جديد پاسخ دهد: آیا فردگرایی که میوۀ روشنگری است با عینیتگرایی که ریشه در اندیشههای فیلسوفان یونان باستان دارد در تعارض است؟ آیا میتوان بین این دو به موازنهای مناسب دست یافت؟ چرا شهرت به افیون تودهها تبدیل شده است؟ آیا هدف نهایی فردگرایی زندگی سبکبار و فارغ از ارزشهاست؟ رابطۀ میان خودمختاری و خودشکوفایی چیست؟ آیا بنیادگرایان جزماندیش و انسانهای فارغ از ارزش، دو روی یک سکه نیستند؟ کتاب شهرت تلاشی برای پاسخگویی به چنین پرسشهایی است.
عدالت: چه باید کرد؟
عدالت: چه باید کرد؟
مایکل سَندِل، فیلسوف سیاسی معاصر امریکایی و استاد دانشگاه هاروارد، سه رویکرد بیشینهسازی رفاه، محترم شمردن آزادی و پرورش فضیلت را برای اندیشیدن دربارۀ عدالت مطرح و در کتاب حاضر نقاط قوت و ضعف این سه راه مختلف را بررسی میکند. سَندِل برای این کار خواننده را در برابر بزرگترین نوشتههای فلسفی دربارۀ عدالت قرار میدهد و به بحث متقابل با فیلسوفان وامیدارد. با ارائۀ مثالهایی از زندگی واقعی، بحثهای حقوقی و سیاسی معاصری را مطرح میکند که به پرسشهایی فلسفی میانجامد: آیا مالیاتگرفتن عادلانه است؟ خدمت سربازی باید اجباری باشد یا داوطلبانه و آیا خریدن آن عادلانه است؟ اجارهکردن رحم یا فروش کلیه کار درستی است؟ سقط جنین اخلاقی است یا خیر؟ پذیرش در دانشگاه باید بر اساس شایستگیهای افراد باشد یا بر اساس توانایی مالیشان؟ آیا ملتها باید برای کارهای اشتباه گذشتگانشان عذرخواهی کنند؟ آیا درست است باورهای اخلاقی و دینی خود را در گفتمان عمومی دربارۀ عدالت دخالت دهیم؟
سَندِل برای پاسخ به این پرسشها نظرات و دیدگاههای فیلسوفان مختلف را، از ارسطو تا کانت و رالز، بررسی میکند و با نشاندادن نقاط قوت و ضعف آنها به پاسخگویی میپردازد.
فریب طعمهها
جورج اکرلاف و رابرت جیمز شیلر، برندگان جایزهٔ نوبل اقتصاد، میکوشند با اشاره به کاستیهای علم اقتصاد متعارف، به زبانی همهفهم به مباحثی در حوزهٔ اقتصاد بپردازند که تا کنون کمتر به آنها پرداخته شده است: سوء استفاده و فریبکاری، دستکاری در نظام معرفتی عموم مردم برای فریب آنها و تغییر رفتار مردم در جهت حفظ منافع صاحبان سرمایه و قدرت در این فضای سرشار از فریب و نیرنگ، حتی مردمانی که از سلامت اخلاقی برخوردارند نیز تحت فشارِ نظامِ بازار و از سر اضطرار مجبورند همرنگ جماعت شوند.
اکرلاف و شیلر با پرداختن به پدیدههایی همچون قمار، عملکردِ نظام بانکی و کارتهای اعتباری و موارد متعدد دیگر، نشان میدهند که چگونه دست نامرئی بازار و ترفندهای بیشمار صاحبان کسب و کار که در موقعیتهای مختلف، از مراسم تولد گرفته تا خرید خانه و خودرو و مراسم خاکسپاری مردم را به سمت خرید کالاهایی سوق میدهد که به آن نیازی ندارند در نهایت جامعهای را میسازد که به تعبیرِ هنری دیوید تارو، زندگی بیشتر آدمهایش بیچارگی خاموش است.