
انسان در شعر معاصر
اتمام چاپمحمد مختاری در کتاب انسان در شعر معاصر به درک و تصویر «انسان» در شعر ایران از گذشته تا امروز میپردازد. ریشههای این دستاورد قدیمی شعر فارسی را میکاود و شباهتها و تفاوتهای درک و دریافت شاعران معاصر را نیز بهدقت بیان میکند. او در این بررسی از سیر تطور و تکامل اندیشهٔ مدرن جهان بهره میگیرد و از پسِ پرداختن به دورههای گوناگون اندیشهٔ بشری و بررسی توأمانِ شعر شاعران کلاسیک و شعر چهار شاعر بزرگ معاصر ـــ نیما، شاملو، اخوان، فروغ ـــ به مفهومی بنیادین و متمایزکننده در شعر معاصر پی میبرد: درک حضور دیگری. مفهومی ـــ بهتعبیر او ـــ طبیعی و بدیهی که فقدان آن، اسباب تحقیر و خوارداشت انسان و زمینهساز حذف «دیگری» بوده است.
هفتاد سال عاشقانه
اتمام چاپمحمد مختاری در کتاب هفتاد سال عاشقانه به گزینشی «مثلثی» روی آورده است که اضلاع آن اینهاست: حد عام قابلقبول، قدرت نمایندگی شعر از سوی شاعر، نظر شخصی گردآورنده. روح کلّی این گزینش، مفهوم اساسی کار او در کتاب انسان در شعر معاصر است: درک حضور دیگری. عاشقانههای همهٔ گرایشهای شعر معاصر در این کتاب منعکس شده است و به همین اعتبار، این کتاب مخاطب را با سیمایی کمابیش جامع از شعر عاشقانهٔ معاصر آشنا میکند. مختاری در مقالهٔ مفصل «ذهنیت غنایی معاصر» که در آغاز کتاب آمده کوشیده است روش کار و گزینش خود را تشریح کند و مفهوم عشق را در دو ساحت «ادبیات کلاسیک» و «شعر معاصر» بکاود و تفاوت بنیادین این هر دو فصل شعر فارسی را در نگاه به عشق و انسان بیان کند. بهجرأت میتوان گفت که این آنتولوژی تا امروز نیز جامعترین آنتولوژی شعر عاشقانهٔ فارسی است.