گلوله‌های اخبار
«امروز من پاک هستم. از سال ۲۰۱۰ من کاملاً بدون اخبار زندگی کرده‌ام و می‌توانم اثرات این آزادی را به طور دست اوّل بفهمم و احساس کنم و گزارش دهم: بهبود کیفیّت زندگی، تفکر شفاف‌تر، بینش باارزش‌تر و زمان بسیار بیشتر… اخبار را ترک کنید. این کار زندگی شما را بهتر می‌کند. و به من اعتماد کنید: چیز مهمی را از دست نمی‌دهید.»
این بخشی از تجربۀ زیستۀ رولف دوبلیِ سویسی در آغاز کتاب «دیگر اخبار نخوانید» است. کتابی علیه اخبار و ضد داده‌هایی که می‌توان نام‌شان را اطلاعاتِ فست‌فودی گذاشت. نخستین پیشنهاد آن است که باید به خوانشِ «مقالات طولانیِ روزنامه و مجله، جستارها، گزارش‌های تفصیلی، رپرتاژها، فیلم‌های مستند و کتاب» که بخش عمده‌ای از مطالب آن‌ها باارزش است و بینش‌های جدید و اطلاعات عمیق ارائه می‌دهد روی آورد. تأکید نیز بر آن است که این مطالب به صورت چاپی خوانده شوند و نه آنلاین. «به این دلیل ساده که مقالۀ چاپی حاوی لینک‌های پیوندی نیست» تا کلیک کردن بر روی هر لینک منجر به صرف زمان و توجه و میزانی از قدرتِ اراده شود و فرد را از خواندن مقاله‌ای که در دست دارد جدا سازد و به «دنیای وحشی اینترنت» پرتاب کند.
رویدادها به نسبت ارزش اطلاعاتی‌شان نیست که تبدیل به خبر و منتشر می‌شوند. رسانه‌ها در این زمینه کاملاً مغرضانه عمل می‌کنند. آن‌ها صرفاً اطلاعاتی را تبدیل به «اخبار» می‌کنند که:
۱. از نظر بصری جذاب باشند.
۲. از منظر افرادِ منفرد قابل بیان باشند.
و به این ترتیب، پرهیاهوترین اخبار، همان پوچ‌ترین اخبار خواهند بود. اخبار می‌کوشند تا جهان را ساده‌سازی کرده و از پیِ آن این باور را در ذهن مخاطب ایجاد کنند که موضوعات همین‌قدر ساده و سرراست‌اند و هر فرد می‌تواند شتاب‌مندانه جهان را بشناسد و به تحلیلِ آن بنشیند. زهی تصورِ باطل، زهی خیال محال! ثمرۀ چنین اخباری، افرادی متوهم خواهد بود که خود را دانای کُل می‌انگارند.
حتّی تروریسم نیز بیش از آن‌که به سلاح وابسته باشد، هم‌بستۀ اخبار است. «سلاح واقعیِ تروریست‌ها بمب نیست، بلکه ترس ناشی از بمب است… خودِ تروریست‌ها فاقد قدرت هستند. تنها روش نصفه‌نیمۀ امیدوارکننده برای پیش‌برد تحولات سیاسی، پاشیدن بذرِ ترس و آشوب است و به همین دلیل آن‌ها به رسانه‌های خبری احتیاج دارند.»
دانستنِ اخبار، هیچ ارزش افزوده‌ای برای ما ایجاد نمی‌کند، زیرا اخبار به محض انتشار، بدل به دانشی عمومی شده است که در دسترس همگان قرار دارد. نیز اخبار، قادر به توضیح دادنِ جهان و پیش‌بردِ دانندگانش نیست؛ چرا که اگر چنین بود امروز خبرنگاران، بیش‌ترین سهم را از فهم و ثروتِ جهان در اختیار داشتند! درکِ جهان نیازمندِ آهستگی و تأمّل است و این فرآیند با وجودِ ویروسی که موجب «اختلال در زمان» می‌شود فراهم نخواهد شد.
باید دانست که «اخبار، آهسته آهسته ما را از پا درمی‌آورد تا این‌که کاملاً به یک فردِ بدبینِ بدبختِ ناامید تبدیل بشویم.» اخبار، ما را در دستانِ ابتذال گرفتار می‌کند، شهدِ جان‌مان را می‌مکد و از ما عروسکی کوکی باقی می‌گذارد که تفاله‌ای بیش نیست. «پیگیری اخبار، موجب کاهش کیفیتِ زندگی شما می‌شود. شما استرس بیشتری خواهید داشت، بدخلق‌تر خواهید شد، بیشتر مستعد ابتلا به بیماری خواهید بود و زودتر خواهید مرد.»
اخبار؛ آلودگیِ ذهنی است. مغز خود را تمیز نگه دارید. این مهم‌ترین عضو بدن است.
سعید رضادوست
