زمینه‌ساز جنگ جهانی دوم
آیا کنفرانس صلح پاریس، زمینه‌ساز جنگ جهانی دوم بود؟
جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۸ به پایان رسید و بی‌شمار تلفات جانی و مالی برای بسیاری از کشورهای اروپایی درگیر در جنگ برجای گذاشت، اما با این حال و با فاصلۀ کمتر از ۳۰ سال یک جنگ جهانی دیگر موسوم به جنگ جهانی دوم در میان همان کشورها اتفاق افتاد. تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید که چه ماجراهایی باعث شدند که کشورهایی که هنوز گرد و خاک جنگ جهانی اول در آنها فروننشسته بود، وارد یک جنگ بزرگ دیگر شوند؟ آن هم در اروپایی که در دورۀ مدرنیته و پیشرفت علم و فناوری و دانش در همۀ زمینه‌ها قرار داشت. خانم مارگارت مک میلان در کتاب حجیم و جامع «پاریس ۱۹۱۹» سعی کرده است برای این پرسش‌ها جواب‌هایی پیدا کند. اینکه چرا بعد از آن همه فاجعه در جنگ جهانی اول باز هم کشورها به سوی جنگ رفتند. او پاسخ را در پیمان پاریس می‌داند. معاهده‌ای که شش ماه به طول انجامید و در آن رئیس جمهور آمریکا، نخست وزیر فرانسه، نخست وزیر بریتانیا و نخست وزیر ایتالیا از یک سو در مقابل آلمان سعی کردند قدرت لجام گسیخته آن را مهار کنند و برای نیل به این هدف بخش‌هایی از این کشور را جدا کردند. مارگارت مک میلان در «پاریس ۱۹۱۹» این نظریه را مطرح می‌کند که اگر این کشورها در کنفرانس صلح پاریس تا این اندازه آلمان را تحقیر نمی‌کردند، شاید جنگ جهانی دوم رخ نمی‌داد. مک میلان برای به دست دادن یک گزارش تمام و کمال از اتفاقاتی که در پاریس در این ۶ ماه رخ داد تقریباً با جزئیات کامل و قدم به قدم ماجراها را از ماه ژانویه تا ژوئن سال ۱۹۱۹ دنبال می‌کند و در قامت یک مورخ صاحب نظر به شرح رویدادها می‌پردازد. اینکه آیا اگر اصلاً معاهدۀ ورسای در پاریس ۱۹۱۹ رخ نمی‌داد، و آلمان تا این اندازه احساس مظلومیت و نفرت پیدا نمی‌کرد، آیا ممکن بود با ظهور هیتلر توان اتحاد حزب نازی و تأثیرگذاری آنها بر مردم آلمان برای راه‌اندازی یک جنگ جهانی دیگر محقق شود؟ او برای این کار در مقدمه‌ای ده صفحه‌ای گزارشی کوتاه از آنچه این معاهده به آن منجر شد می‌دهد، مارگارت مک میلان همچنین این حس خود را پنهان نمی‌کند که درست است که آمریکا در پاریس ۱۹۱۹ و در معاهدۀ صلح پاریس هنوز کشور قدرتنمندی محسوب نمی‌شد و مجبور بود بی‌طرفی پیشه کند، اما اگر این فرصت را مغتنم می‌شمارد و قبل از ریشه دواندن فاشیسم و کمونیسم اروپا را در برابر اراده خود به کرنش وا می‌داشت، شاید آینده سیاسی اروپا هم دچار جنگ دوم جهانی نمی‌شد. مک میلان در ادامه در ۸ بخش با عناوین «آماده شدن برای صلح»، «نظم جهانی نوین»، «بازهم بالکان»، «مسأله آلمان»، «در میان شرق و غرب»، «بهار پردردسر»، «به آتش کشیدن خاورمیانه» و «پایان کار» کار را پی می‌گیرد و با نثری پرکشش و گیرا با ذکر دقیق تاریخ و حتی ساعت رویدادها قدم به قدم ماجراهای پاریس ۱۹۱۹ را روایت می‌کند.
مارگارت مک میلان، استاد تاریخ بین‌الملل دانشگاه آکسفورد در سال‌های ۱۷-۲۰۰۷ بوده است. کتاب‌های او عبارتند از زنان راج (۱۹۸۸ ، ۲۰۰۷)، پاریس ۱۹۱۹: شش ماهی که جهان را تغییر داد (۲۰۰۱) نیکسون در چین: شش روزی که جهان را تغییر داد. موارد استفاده و سوء استفاده از تاریخ (۲۰۰۸) و… مک میلان عضو انجمن سلطنتی ادبیات، عضو افتخاری کالج ترینیتی، دانشگاه تورنتو و لیدی مارگارت هال ، کالج سنت آنتونی و کالج سنت هیلدا ، دانشگاه آکسفورد است و از اعضای افتخاری آکادمی بریتانیا است. او عضو تحریریۀ چند مجله مهم تاریخی و همچنین متولی موزۀ جنگ و دانشگاه اروپای مرکزی است. مارگارت مک میلان چندین عنوان افتخاری سلطنتی بریتانیا را از آن خود کرده است.
این نکته را هم فراموش نکنیم که کتاب «پاریس ۱۹۱۹» که با زیرعنوان شش ماهی که دنیا را تغییر داد منتشر شده اثری است که چندین جایزه مهم را از آن خود کرده است. جوایزی چون جایزۀ ساموئل جانسون، جایزۀ پن انگلیسی برای کتاب‌های تاریخی وجایزۀ داف کوپر را از آن خود کرده است.
کتاب «پاریس ۱۹۱۹؛ شش ماهی که دنیا را تغییر داد»، از سوی فرهنگ نشر نو و با همکاری نشر آسیم در سال ۹۹ منتشر شده است. این کتاب را افشین خاکباز از مترجمان خوب کشورمان ترجمه کرده است. افشین خاکباز دانش‌آموختۀ زبان انگلیسی است و اکنون در مقطع دکتری علوم سیاسی دانشگاه تربیت مدرس تحصیل می‌کند. از افشین خاکباز کتاب‌ها و مقالات متعددی در ایران منتشر شده است. گرایش اصلی او ترجمه در زمینۀ علوم انسانی است. کتاب‌های او بیشتر از سوی نشر نی و نو منتشر می‌شوند، از جمله دیگر کتاب‌های او که از سوی نشر نو منتشر شده‌اند می‌توان به «عدالت: چه باید کرد»، «فلسفۀ ملال»، «فریب طعمه‌ها» و «رؤیاهای انقلابی» اشاره کرد.
ساجده سلیمی
منبع: روزنامۀ سازندگی شمارۀ ۱۰۰۶ (شنبه، ۲۳ مرداد ۱۴۰۰)
