نخستین دانشمند

کارلو روولّی سراغ آناکسیمندر، فیلسوف یونانی سدۀ ششم پیش از میلاد، می‌رود تا سرآغاز اندیشۀ علمی را بکاود و در ادامه به حدود و امکانات و فواید علم و نسبت مناقشه‌برانگیز آن با دین بپردازد. آناکسیمندر اغلب «نخستین دانشمند» نامیده می‌شود چون نخستین کسی بود که از وجود نظمی در جهان سخن گفت ناشی از نیروهای طبیعی و نه نیروهای فراطبیعی. او نخستین کسی بود که دریافت زمین در فضا شناور است و خورشید و ماه و ستارگان گرد آن می‌چرخند ‌‌ــــ ‌­­آن هم هفت سده پیش از بطلمیوس. او بود که ‌نخستین بار گفت که حیوانات از دریا برآمده‌اند و تکامل یافته‌اند و همچنین قوانینی کلّی بر تغییرات در جهان حاکم‌اند.

روولّی در این کتاب جایگاه والای آناکسیمندر در تاریخ علم را از طریق بازسازی نظریاتش احیا می‌کند. او در این مسیر بر آنچه بر ما معلوم است تکیه می‌کند و آن را در بستر تاریخی و فلسفی‌اش قرار می‌دهد. روولّی ضمن نقد و واکاوی آراءِ فیلسوفان علم و ارائۀ شرحی مختصر از تحولات مهم تاریخ علم، نشان می‌دهد که آراءِ آناکسیمندر چه تأثیر سرنوشت‌سازی بر فرهنگ غرب و حرکت آن به سوی انقلاب علمی داشته‌ است. او نتیجه می‌گیرد که اندیشۀ علمی ــ‌ـ‌میراث آناکسیمندر‌‌ـــ ‌‌تنها زمانی قابل‌اعتماد است که پیوسته مرزهای شناخت فعلی ما را محک بزند.