سیری در نظریهٔ پیچیدگی

□ چرا پیچیدگی؟

کوچک چگونه بزرگ را پدید می‌آورد؟ ریزترین پدیده‌ها چطور عظیم‌ترین پدیده‌ها را می‌سازند؟ اسرار مورچه‌ها در برابر اسرار بسیاری از سیستم‌های طبیعی و اجتماعی که ما پیچیده تلقی‌شان می‌کنیم، دنیای کوچکی‌ست. هیچ‌کس دقیقاً نمی‌داند چگونه جامعه‌ای از ارگانیسم‌های اجتماعی همچون مورچه‌ها و موریانه‌ها و انسان‌ها دسته‌جمعی ساختارهای استادانه‌ای می‌سازند که احتمال بقای جامعه به‌عنوان یک کل را افزایش می‌دهد. معمای مشابه این است که چطور تشکیلات پیچیدهٔ سیستم ایمنی بدن به مبارزه با بیماری‌ها می‌پردازد، چگونه گروهی از سلول‌ها برای تبدیل شدن به چشم یا مغز خود را سازماندهی می‌کنند. چگونه اعضای مستقل یک اقتصاد، که هرکدام برای سود خود کار می‌کنند، بازارهای جهانیِ ساختاریافته و پیچیده را ایجاد می‌کنند و اسرارآمیزتر از همهٔ این‌ها: چگونه پدیده‌هایی که ما هوشمند و هوشیار می‌نامیم از زیر لایه‌های غیرهوشمند، و غیرهوشیار ظهور می‌کنند؟ «سیری در نظریۀ پیچیدگی» پاسخی است دقیق و علمی به این پرسش‌ها و پژوهشی استادانه دربارهٔ این موضوعات.

نظریهٔ سیستم‌های دینامیک [یا پویا] دربارهٔ توضیح و پیش‌بینی سیستم‌هایی است که رفتار پیچیده و متغیری را در سطحی کلان به نمایش می‌گذارند؛ سیستم‌هایی که از کنش‌های جمعی تعداد زیادی اجزای به‌هم‌پیوسته پدید می‌آید. واژهٔ دینامیک به‌معنی متغیر است و سیستم‌های دینامیک سیستم‌هایی هستند که در طی زمان به‌نحوی تغییر می‌کنند. منظومهٔ شمسی، قلب، مغز، همچنین بازار سهام و جمعیت دنیا و آب و هوای جهان از نمونه‌های این سیستم هستند. دربارهٔ پیچیدگی این سیستم‌ها چه می‌دانیم؟ این پیچیدگی از کجا می‌آید؟ با این پیچیدگی چه می‌توان کرد؟ کتاب «سیری در نظریهٔ پیچیدگی» در پی این پرسش‌ها و بیش از این پرسش‌هاست.

تحریریۀ نشر نو